Ατμοσφαιρικό, έξυπνο, πρωτότυπο, ανατρεπτικό, άντε και λίγο αστυνομικό. Η Τζόαν Χάρις έχει ξεφύγει αρκετά από τον “μύθο” της σειράς βιβλίων με τη μάγισσα Βιάν Ροσέ (Καυτή σοκολάτα, Γόβες και γλυκές αμαρτίες, Γεύση από ροδάκινο) κι έχει προχωρήσει σε νέα, πρωτότυπα μονοπάτια. Ίσως κουράσει στην αρχή που πρέπει να αφηγηθούμε το “πριν” της ιστορίας, από το δεύτερο μέρος και μετά όμως δε θα το αφήσετε από τα χέρια σας.

1610, Νουάρ Μουστιέ, Γαλλία. Μοναστήρι της Παναγίας της Θαλασσινής. Σε αυτό το μέρος κατέφυγε η Ζουλιέτ και έγινε καλόγρια με την κόρη της, Φλερ. Οι καλόγριες υποδέχτηκαν με αγάπη τη χήρα με το ανήλικο παιδί και η Ζουλιέτ εντάχτηκε σχετικά ομαλά στην καθημερινότητά τους. Στην πραγματικότητα, η Ζουλιέν είναι ακροβάτις, εγκαταλειμμένη από γονείς και οικογένεια, μέλος περιπλανώμενου θιάσου νάνων, ακροβατών και αυτοσχέδιων παραστάσεων. Βαθιά ερωτευμένη με τον απατεώνα, αριβίστα και οπορτουνιστή ΛεΜερλ (=κότσυφας) ζει διάφορες καταστάσεις με το θίασο, όταν όμως ο θίασος διαλύεται λόγω της παταγώδους αποτυχίας μιας παράστασης που σχεδίασε ο Λεμερλ και του αμαύρωσε για πάντα τη φήμη ο επίσκοπος Εβρέ, εξορίζοντάς τον από τα σαλόνια του Παρισιού, η Ζουλιέτ εξαφανίζεται.

Χρόνια αργότερα, στο μοναστήρι, η νυν αδελφή Ογκίστ αποχαιρετά με θλίψη, μαζί με τις άλλες καλόγριες, την υπερήλικη ηγουμένη τους που αναπαύθηκε εν ειρήνη και αναρωτιούνται ποια θα έρθει να την αντικαταστήσει. Η αδελφή Ογκίστ διαπιστώνει με τρόμο ότι φτάνει στο μοναστήρι τους μια ανήλικη καλόγρια με τον προσωπικό της εξομολογητή: τον ΛεΜερλ!Κι εδώ αρχίζει το βιβλίο! Με πολύ ωραία εναλλαγή της πρωτοπρόσωπης αφήγησης (όπου το σύμβολο της κούπας (καρδιάς) από την τράπουλα δείχνει τη Ζουλιέτ και το σύμβολο του μπαστουνιού τον ΛεΜερλ) εξελίσσεται το σατανικό σχέδιο που κατέστρωσε ο ΛεΜερλ για να εκδικηθεί για την ταπείνωση που υπέστη. Αλλαγές και ανακατατάξεις στο μοναστήρι, ο άντρας αναστατώνει τις νύχτες των γυναικών, το ήρεμο μοναστήρι καταντάει κάτι σαν τηλε-παιχνίδι Big Brother, όπου συνασπίζονται συμμαχίες, έριδες, μίση, προστριβές και τίποτε δεν είναι πια το ίδιο.

Και η Ζουλιέτ; Ω, η Ζουλιέτ. Ο ΛεΜερλ δεν την έχει ξεχάσει και θέλει τη βοήθειά της για το σχέδιό του. Αναγκάζεται να απαγάγει το παιδί της για να την έχει του χεριού της, ξαναθυμούνται το ερωτικό τους παρελθόν, όμως η Ζουλιέτ δεν είναι πια η ίδια, έχει μάθει από τα παθήματά της και αγωνίζεται να καταλάβει το σατανικό του σχέδιο και να τον εξολοθρεύσει. Πώς θα το κάνει αυτό όμως εφόσον μία μία οι καλόγριες στρέφονται εναντίον της; Ανατροπές λοιπόν, δεισιδαιμονίες, ένα φάντασμα κυκλοφορεί ανενόχλητο στο μοναστήρι, ο λαοπλάνος ΛεΜερλ κάνει δικές του όλες τις καλόγριες και το σχέδιο στήνεται στην εντέλεια. Και φτάνουμε στην ημέρα της Κρίσης. όπου τα πράγματα δεν εξελίσσονται καλά και οι εξελίξεις επηρεάζουν για πάντα την ψυχολογία και τα συναισθήματα των ηρώων.

Καλογραμμένο, καλοστημένο, έξυπνο, αγωνιώδες, με καταπληκτική απόδοση του κλίματος, της εποχής, των απόψεων, της νοοτροπίας, της θρησκευτικότητας, της καθημερινότητας των κατοίκων του τόπου. Καλοδουλεμένο ως προς το “δράση-αντίδραση”, αληθοφανέστατο ως εκδίκηση, πολύ καλά επεξεργασμένο σχέδιο (δεν πάει ο νους του αναγνώστη για το τι σκοπεύει να κάνει ο ΛεΜερλ) κι ενώ ανατρέπονται τα σχέδια και δεν πάνε κατ’ ευχήν, στον επίλογο διαπιστώνουμε για άλλη μια φορά ότι η συγγραφέας χειρίζεται πολύ καλά τα συναισθήματα των ηρώων της, δίνοντάς τους υπόσταση και λόγο, δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με κάτι μονοδιάστατο.

Θα μείνω στον τίτλο πρωτοτύπου Holy fools που κακώς μεταφράστηκε ως Μυστικά και πάθη, παραπέμποντας σε άρλεκιν και ίσως έτσι να μην προσείλκυσε κόσμο. Ιεροί τρελοί λοιπόν ή αγαθοί του Θεού θεωρούνταν τότε οι νάνοι ή οι αγαθιάρηδες που μάζευαν οι περιπλανώμενοι θίασοι για γούρι, όπως ισχυρίζονταν. Σε μια δεύτερη ανάγνωση Holy fools μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τις καλόγριες του μοναστηριού, που παρασύρθηκαν από την ευπιστία τους και την έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας από έναν λαοπλάνο απατεώνα, που τις κορόιδεψε συστηματικά και τις έκανε υποχείριά του για να ευοδωθούν τα προσωπικά του σχέδια. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα!