γράφει ο Πάνος Τουρλής

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 μια έφηβη κοπέλα φέρνει στο φως, κρυμμένη σε μια σπηλιά, τον καρπό του παράνομου έρωτά της μ’ έναν παντρεμένο άντρα. Μια σειρά από απρόσμενα γεγονότα θα ακολουθήσουν και μάρτυρας θα είναι ένα δεκατετράχρονο αγόρι. Πώς μπορεί κάποιος να αλλάξει την πορεία που θέλουν οι Μοίρες και με τι συνέπειες; Πόσα γεγονότα μπορούν να συμβούν μετά από κείνη τη μοιραία νύχτα και ως πού θα φτάσουν τα κλαδιά αυτής της ιστορίας μέχρι να έρθει η απαραίτητη λύτρωση;

Η Ιουλία Ιωάννου έγραψε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που αναμιγνύει επιδέξια τον ρεαλισμό με τη φαντασία και το μεταφυσικό, κάνοντας αυτά τα στοιχεία ένα αρραγές σύνολο γεμάτο ενδιαφέροντες και ολοκληρωμένους χαρακτήρες, καθώς και απρόσμενα γεγονότα. Η ατμόσφαιρα είναι άκρως υποβλητική και μυστηριακή και με τη γραφή της η Ιουλία Ιωάννου μας συστήνει ανθρώπους και ψυχές που αποδίδονται σ’ έναν αγώνα δρόμου για το ποιος θα κόψει πρώτος το νήμα του τέλους. Μια κοπέλα απομονώνεται σε μια καλύβα για να κρύψει την εγκυμοσύνη της κι όταν έρχεται η ώρα τα δίδυμα μωρά της τα κλέβουν δυο μυστηριώδεις σκιές. Ο Μιχάλης, το «μπάσταρδο του χωριού», γίνεται μάρτυρας της σκηνής αλλά πέφτει σε μια πρωτόγνωρη νάρκη. Γιατί κρύβει από τη μητέρα του τα όσα είδε και έζησε; Η Θέκλα μεγαλώνει γεμάτη μίσος το παιδί του άντρα της με μιαν άλλη γυναίκα, έχοντας αποφασίσει αυτή να είναι η εκδίκησή της προς τον Αριστείδη. Πώς θα υποδεχτεί το χωριό το νέο μέλος; Γιατί έχει σκύψει το κεφάλι στις προσταγές της ο Αριστείδης; Θα βρει ποτέ το σθένος να την αντιμετωπίσει; Ο Μανώλης βρίσκει ένα εγκαταλειμμένο μωρό και παίρνει μια βιαστική απόφαση ζωής. Θα τον υποστηρίξει η γυναίκα του; Θα το μεγαλώσουν μαζί ή θα το παραδώσουν σε ίδρυμα; Η Κλειώ και η Ερατώ ζουν ευτυχισμένες μια νομαδική ζωή με τη γιαγιά και τη μάνα τους, μόνο που η Ερατώ κάποια στιγμή τις αφήνει για να ζήσει μόνη. Λίγο καιρό μετά η γιαγιά βασανίζεται από οράματα και αναθέτει στην Κλειώ να βρει την αδελφή της και να τη σώσει, γιατί μόνο εκείνη έχει τη δύναμη να το κάνει αυτό. Θα τα καταφέρει;

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα γεμάτο ρεαλισμό και ταυτόχρονα διάσπαρτα φαντασιακά στοιχεία που δίνουν την απαραίτητη ατμόσφαιρα του υπερφυσικού που ταιριάζει με την πλοκή. Μοίρα και πεπρωμένο, πράξεις ασύλληπτες για τον μέσο ανθρώπινο νου, αναπάντεχες εξελίξεις και σωστός χειρισμός της πλοκής που αποφεύγει επιδέξια την υπερβολή, τις συμπτώσεις και τα κλισέ είναι μερικά μόνο από τα θετικά του γνωρίσματα που με κράτησαν ως το τέλος. Ο κάθε ήρωας είχε τον δικό του ανήφορο να ακολουθήσει, τα δικά του μυστικά να τον κατατρώνε και φυσικά τον δικό του ρόλο στο βιβλίο. Πιο πολύ με συγκίνησε η περίπτωση του Μιχάλη, που μεγαλώνει απομονωμένος στο χωριό χωρίς πατέρα, είναι μοναχικός και καταφεύγει συχνά είτε στο νεκροταφείο είτε στην κρυφή σπηλιά εκεί κοντά. Η ανύπαντρη μητέρα του, Κική, βρίσκει καταφύγιο και θαλπωρή στον παπα-Λάμπη νιώθοντας όμως τύψεις που παραμελεί το παιδί της. Βρήκα πολύ συγκινητικές τις σκηνές που επέστρεψε η μάνα του στους γονείς της μαζί του αλλά δεν τη δέχτηκαν στο σπιτικό τους και αναγκάστηκε να σταθεί στα δικά της πόδια όσο δεχόταν και του χωριού τη χλεύη. Όλα αυτά ο Μιχάλης τα παρατηρεί, τα σημειώνει, τον στενοχωρούν αλλά δε γεμίζει μίσος και θυμό, αντίθετα, υποστηρίζει τη μητέρα του με τη διακριτική και ήσυχη, μακριά από αταξίες, παρουσία του. Τι άλλαξε όμως από κείνη τη νύχτα και γιατί έγινε ακόμη πιο παράξενη η συμπεριφορά του; Τι βλέπει και τι ακούει;

Από την άλλη, η Θέκλα είναι μια σκληρή γυναίκα που μεγαλώνει το ξένο παιδί σαν παραδουλεύτρα και το προτρέπει συνέχεια: «Να ταΐζεις τη φωτιά, να μη σβήσει», κάτι που αργότερα θα γυρίσει εναντίον της με τραγικό τρόπο. Εξίσου καλοδουλεμένη και άκρως ανθρώπινη είναι η ιστορία του Μανώλη, που εξελίσσεται γεμάτη τρυφερότητα και συναισθηματισμό, ως τη στιγμή που ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με μια μεγάλη αλήθεια από το παρελθόν του. Πώς θα αντιδράσει όταν μάθει πως η ζωή του πριν την Ευγενία ήταν στηριγμένη σ’ ένα ψέμα; Θα ανακαλύψει ποτέ ποιος έπαιξε με τη ζωή του; Τα πρόσωπα του μυθιστορήματος έχουν όλα ένα σημαντικό παρελθόν, που το ανακαλύπτουμε μέσα από πρωθύστερα που μας ταξιδεύουν στο χτες, μας δείχνουν τη ζωή τους πριν το μυθιστόρημα, αποτυπώνουν με ενάργεια τρόπους σκέψης, αποφάσεις και νοοτροπίες και μας φέρνουν στο σήμερα, όπου τα πάντα βγαίνουν αργά ή γρήγορα στο φως πυροδοτώντας τις εξελίξεις. Σταδιακά η πλοκή πυκνώνει αφού τα μωρά αυτά μεγαλώνουν και φτιάχνουν τις δικές τους ζωές, με νέα πρόσωπα να μοιράζονται συναισθήματα και εμπειρίες μαζί τους ενώ ταυτόχρονα οι δρόμοι τους διασταυρώνονται απρόσμενα.

Το «Να ταΐζεις τη φωτιά» είναι ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα που ισορροπεί ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα ενώ ταυτόχρονα παίζει με το μυαλό του αναγνώστη αναμιγνύοντας τη μετεμψύχωση, τη θέληση για εκδίκηση και τη μαγεία με τη δύναμη του έρωτα και με την αποφασιστικότητα της Μοίρας. Ψυχές χωρίζονται στα δύο και γίνονται διαφορετικές οντότητες, οπότε αν δεν έχουν την τύχη να συναντηθούν και να μεγαλώσουν μαζί, θα είναι επειδή κάποιος εμποδίζει αυτήν τη συνάντηση ή τη διακόπτει ή την κρατάει για πάντα σ’ ένα μεταίχμιο. Ποιο είναι το κίνητρο για να ξεσπάσει το κακό στους ήρωες του βιβλίου; Ποιοι είναι αθώοι και ποιοι ένοχοι; Πόσες ζωές πρέπει να αλλάξει κάποιος για να πραγματοποιηθεί ξανά η πολυπόθητη ένωση των δύο μισών; Με ωραία και στρωτή γραφή, το κείμενο κυλάει σα νερό ενώ ο διακριτικός λυρισμός σε κάποια σημεία το στολίζει με ωραίες παρομοιώσεις και άλλα καλολογικά στοιχεία. Ποιος είναι έτοιμος και πρόθυμος για τη μεγάλη θυσία ώστε να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του και να μην ξαναπειράξει τους ανθρώπους που αγαπά; Ποιος θα κάνει το λάθος να ανοίξει ξανά τον κύκλο του αίματος και της κατάρας; Αυτά και άλλα πολλά απαντώνται στις σελίδες του ανατρεπτικού μυθιστορήματος της Ιουλίας Ιωάννου.