Τέλος

Τώρα που βρήκα πια μιαν αγκαλιά,

καλύτερη κι απ’ ό,τι λαχταρούσα,

τώρα που μου’ ρθαν όλα όπως τα’ θελα

κι αρχίζω να βολεύομαι μες στην κρυφή χαρά μου,

νιώθω πως κάτι μέσα μου σαπίζει.

Κάποιες σκέψεις πολλές φορές είναι δύσκολες να περιγραφούν με λόγια, πόσο μάλλον να αναλυθούν. Ένα ποίημα συχνά επιδέχεται πολλών ερμηνειών και σχολίων ενώ άλλοτε ενώ το νόημα γίνεται απολύτως αντιληπτό, μια πιθανή ερμηνεία του θα ήταν ουσιαστικά άστοχη. Το συγκεκριμένο ποίημα είναι «τέκνο» του Θεσσαλονικιού ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου, ο οποίος σήμερα είναι 84 ετών και ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα της συμπρωτεύουσας. Έχει γράψει 320 ποιήματα- για την ακρίβεια έχει γράψει πολλά παραπάνω, τα οποία όμως κατέστρεψε- σε διαφορετικές εκτάσεις, με διαφορετικά μοτίβα και σκέψεις. Το ύφος του είναι αυτό που τον ξεχωρίζει.

Πρόκειται για τον αφοπλιστικό τρόπο με τον οποίο εκφράζεται, η έντονη έκφρασή του και η ορμή που πηγάζει από κάθε λέξη σε κάθε του στίχο. Ο Χριστιανόπουλος είναι ένας ποιητής της επανάστασης, αλλά όχι της ίδιας επανάστασης του Αναγνωστάκη και ταυτόχρονα ένας ποιητής του συναισθηματισμού, αλλά όχι του συναισθηματισμού έτσι όπως τόσα χρόνια τον έχουμε συνηθίσει μέσα από τα ποιήματα του Καβάφη. Η επανάστασή του και ο συναισθηματισμός του έχουν τις ρίζες τους βαθιά στην ψυχή του, είναι «κρυμμένα», εσωτερικά.

Παρ’ όλες αυτές τις ιδιαιτερότητες, το κάθε του ποίημα είτε αυτό αποτελείται από 2 είτε από 20 στίχους, έχει ξεκάθαρο νόημα που μιλάει στις καρδιές των ακροατών. Και σκόπιμα μιλάω για ακροατές και όχι για αναγνώστες καθώς ο Χριστιανόπουλος είναι ένας ποιητής που πρέπει να ακούγεται και να περνάνε τα λόγια του από το χαρτί και τα αυτιά κατευθείαν στις ψυχές μας.

Ποιητής, λοιπόν, που αγαπά την ανατροπή στα έργα του, τον μη προβλεπόμενο στίχο ( αξιοσημείωτο είναι πως αυτό επιδιώκει και στην ζωή του, καθώς διαβάζοντας πολλές από της συνεντεύξεις του παρατηρείται η αγάπη του για το απρόβλεπτο, για τις μη προβλέψιμες απαντήσεις και σχόλιά). Τα ποιήματά του χαρακτηρίζονται από μια δυναμικότητα, από ένα πάθος και μια σιγουριά σαν να ξέρει ο ποιητής ακριβώς το τι θέλει να πει και για ποιόν λόγο θέλει να το πει. Και πράγματι ο συγκεκριμένος ποιητής γνωρίζει πολύ καλά το τι λέει και για ποιόν ακριβώς σκοπό το λέει.

Από τις πηγές έμπνευσής του δεν θα μπορούσε να λείπει ο έρωτας. Η υπόστασή του έρωτα για τον Χριστιανόπουλο είναι πολύ ιδιαίτερη. Δύσκολο να ερμηνεύσουμε το τι σημαίνει πραγματικά ο έρωτας γι’ αυτόν, όπως δύσκολο είναι και ο ίδιος του να τον εξηγήσει με βεβαιότητα. Αναμφίβολα ωστόσο δείχνει να τον εκτιμά και να πιστεύει σε αυτόν ακόμη και αν δεν το κάνει με τον πλέον ορθόδοξο τρόπο. Φυσικά εάν τον εξηγούσε με τον τρόπο που το κάνουμε εμείς δεν θα ήταν ο Χριστιανόπουλος…

Το συναίσθημά στους στίχους του είναι λυγμός αλλά όχι κλάμα. Άλλωστε όπως ο ίδιος ομολόγησε σε πολλές συνεντεύξεις του δεν έχει κλάψει ποτέ. Ο έξυπνα δομημένος και συχνά εκκεντρικός στίχος του μοιάζει να αποτελείται από ίσες δόσεις συναισθήματος και λογικής. Με μια μικρή διαφορά: πρόκειται για την λογική του Χριστιανόπουλου και όχι για την δική μας ισοπεδωμένη κοινή λογική. Την δική του λογική δεν μπορούμε να την ξέρουμε. Μπορούμε όμως να κρίνουμε εκ του αποτελέσματος. Και το αποτέλεσμα είναι αυτό που δείχνει πως μάλλον η δοσολογία του- όποια κι αν είναι αυτή- τα πάει καλά…

Το ποίημα που παρατέθηκε έχει τίτλο ΤΕΛΟΣ. Η λέξη αυτή από μόνη της έχει δύο σημασίες, την μια της ολοκλήρωσης ενός γεγονότος και την άλλη του σκοπού. Οι στίχοι εκφράζονται από έναν αφηγητή σε α’ πρόσωπο-τι πιο άμεσο από αυτό;- και σχηματίζουν αμέσως την εικόνα ενός ανθρώπου που ενώ έχει αυτό που πάντα λαχταρούσε, μιαν αγκαλιά, ένα χάδι, μια αγάπη και τώρα που έχει όλα αυτά που ζητούσε και που θα’ πρεπε να είναι ευτυχισμένος και ολοκληρωμένος, ακριβώς την ίδια στιγμή νιώθει πως κάτι μέσα του σαπίζει. Αυτός ο άνθρωπος που αρχίζει να βολεύεται μες στην κρυφή χαρά του ξαφνικά συνειδητοποιεί πως τελικά τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως τα φαντάστηκε.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Αρχικά γιατί στην ζωή δεν έρχονται όλα όπως τα περιμένουμε. Αυτό είναι ένα κλασσικό λάθος που κάνουμε όλοι οι άνθρωποι όταν αφήνουμε την φαντασία μας να οργιάσει. Εάν μάλιστα υποθέσουμε πως ο τίτλος του ποιήματος ΤΕΛΟΣ έχει την ερμηνεία της λέξης σκοπός, τότε η απάντηση φαίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρα. Συχνά βάζουμε σκοπούς στην ζωή μας, στόχους που κάνουμε τα πάντα για να τους πραγματοποιήσουμε. Και φυσικά αυτό είναι το νόημα της ζωής, να προσπαθούμε να καταφέρουμε πράγματα σε αυτήν για να γίνουμε ευτυχισμένοι και να φτάσουμε όσο πιο κοντά μπορούμε στην ολοκλήρωσή μας με όποιον τρόπο και αν αυτή επέρχεται στον καθένα μας.

Ωστόσο ξεχνάμε πως δεν έχουμε υπογράψει συμβόλαιο με κάποιον Θεό για την εξέλιξη της ζωής μας.

Κανείς δεν μπορεί να μας εγγυηθεί πως εάν εκπληρώσουμε έναν στόχο θα γίνουμε ευτυχισμένοι. Γιατί πολύ απλά η ευτυχία δεν είναι κάτι που ορίζεται και καθιερώνεται. Γι’ αυτούς που πιστεύουν πως μόνο εάν την κυνηγήσουν θα την έχουν έχω να πω πως πρέπει να το ξανασκεφτούν. Καταρχάς είναι γνωστή και μη εξαιρετέα η φράση πως η ευτυχία είναι στιγμές. Μικρές, καθημερινές και συχνά απλές και ταπεινές στιγμές που όμως καταφέρνουν να σε «γεμίσουν» ακόμη και για μερικά δευτερόλεπτα.

Ο γλυκύτατος αφηγητής, λοιπόν, έπεσε αρχικά στην πρώτη παγίδα αυτή του ήρθαν όλα όπως τα’ θελα .Σαν να του είπε κάποια αόρατη δύναμη πως εάν έρθουν όλα όπως τα θες θα είσαι ευτυχισμένος στο παιχνίδι της ζωής. Πέφτει όμως και σε μια άλλη μεγαλύτερη παγίδα που αν μη τι άλλο παρά άγνωστη μας είναι: αυτή του βολεύτηκα μες στην κρυφή χαρά μου.

Έτσι συνηθίζουν να κάνουν οι άνθρωποι. Να βολεύονται μες στην χαρά τους και να ξεχνούν πως αυτή δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Όχι επειδή η άδικη ζωή τους αφαιρεί την χαρά αλλά επειδή δεν έχουν μάθει- ή απλά ξεχνάνε- ότι κάτι πρέπει να κάνουν και οι ίδιοι για να διαρκέσει. Ο έρωτας και η αγάπη γενικότερα είναι μια σχέση αλληλεξάρτησης από πλευράς ζωής και ανθρώπων. Από την μία πλευρά οι άνθρωποι προσπαθούν γι΄αυτήν και κάνουν πράγματα, αλλάζοντας τον εαυτό τους και προσπαθώντας να βελτιωθούν και από την άλλη πλευρά η ζωή (ή ο Θεός ή η μοίρα όπως θέλετε πείτε το) τους αφήνει να συνεχίσουν να νιώθουν όλα αυτά που τους προσφέρουν αυτές τις στιγμές ευτυχίας. Εάν επαναπαυτούμε σε αυτό τότε είναι επόμενο να μείνουμε μόνοι μας και να σαπίζουμε.

Ναι, αυτό το «σάπισμα» επέρχεται από τον εγωισμό και την υπέρμετρη φιλοδοξία του ανθρώπου. Έχουμε μάθει να τα έχουμε όλα στο πιάτο: έρωτες, χρήμα, δόξα. Το να διεκδικούμε είναι αυτό που μας χρειάζεται για να είμαστε πραγματικά ευτυχισμένοι και πλήρεις. Και αυτό δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο από έναν έρωτα. Να διεκδικούμε, να επιδιώκουμε και να προσπαθούμε συνεχώς να πετύχουμε τους στόχους μας, χωρίς να διεκδικούμε, να επιδιώκουμε και να προσπαθούμε να φτάσουμε την ευτυχία. Αντίθετα να παλεύουμε για εμάς και οι ευτυχισμένες στιγμές θα μας έρθουν από μόνες τους.

Αλλά ακόμη και αν κάτι πάει στραβά και κάτι κάνουμε λάθος και αυτό το κάτι σαπίσει μέσα μας τότε τι; Τότε χρειάζεται μια ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια αλλά αυτήν την φορά για να αλλάξουμε αυτό που είχαμε ως δεδομένο και να αποδείξουμε στους εαυτούς μας έμπρακτα πια ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε.

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος σταμάτησε να γράφει ποιήματα εδώ και πολλά χρόνια. Ίσως γιατί νιώθει ότι δεν έχει τίποτε άλλο να πει ή ίσως γιατί απλά δεν θέλει. Ένας τέτοιος ποιητής όμως κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν πρέπει ποτέ να σταματήσει να γράφει γιατί αποτελεί μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης για όλους εμάς που τον ακούμε και τον ενστερνιζόμαστε. Είμαι πραγματικά πολύ περήφανη που ζω και μεγαλώνω στην ίδια σπουδαία πόλη που ζει και μεγαλώνει αυτός ο μοναδικός, αυθόρμητος και παρορμητικός άνθρωπος.

Και κλείνω τον λόγο μου με ένα δίστιχο ποίημα του ιδίου, ακριβώς για να σφραγίσω τα όσα προσωπικά μου σχόλια και απόψεις παρέθεσα προηγουμένως γι΄αυτόν:

και τι δεν κάνατε για να με θάψετε

όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος

Όσοι και να σας έθαψαν, σπόρος είστε κύριε Χριστιανόπουλε. Ένας αθάνατος και αυθεντικός Έλληνας σπόρος…

Με εκτίμηση και θαυμασμό

Άντια Αδαμίδου

Μην ξεχνάτε πως το σχόλιό σας είναι πολύτιμο!