Οι ιέρειες της Εκάτης

Παναγιώτης Χανός

Εκδόσεις ANUBIS

–

γράφει η Βάλια Καραμάνου

–

Εκάτη: η ιέρεια του σκότους, της νύχτας, της μαγικής εσωτερικής μεταμόρφωσης ενός ανθρώπου, ενός ολόκληρου κόσμου που διαβαίνει το μονοπάτι του Σκότους προκειμένου να αναδυθεί στο Φως. Αυτός είναι ο πυρήνας του συγκεκριμένου έργου που συνδυάζει στοιχεία μυθολογίας, φαντασίας, αλληγορίες της σύγχρονης πραγματικότητας. Βασικές ηρωίδες του έργου είναι οι ιέρειες που υπηρετούν την Θεά. Η πλοκή ακολουθεί τις ζωές αυτών των γυναικών, οι οποίες είναι βαθιά συνδεδεμένες με υπερφυσικές δυνάμεις, τις οποίες καλούνται να διαχειριστούν. Η θεά Εκάτη από την μυθολογία παρουσιάζεται ως μυστηριώδης, σκοτεινή παρουσία, που αιτιολογεί τις ψυχικές συγκρούσεις και τις προσωπικές αναζητήσεις των ηρωίδων, οι οποίες προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην θεϊκή εξουσία και στην ανθρώπινη φύση τους. Η γυναικεία μορφή στο έργο του Παναγιώτη Χανού αποκτά αρχετυπικές διαστάσεις: γυναίκες που είναι σε θέση να επηρεάζουν τη ζωή γύρω τους με τη γνώση τους και τις μαγικές τους ικανότητες, αλλά ταυτόχρονα είναι και καταδικασμένες σε έναν κόσμο που τις βλέπει συχνά με επιφυλακτικότητα ή φόβο. Η μητρότητα πάλι, ως γυναικεία ιδιότητα, συμβολίζει την αναγέννηση μέσα από ωδίνες σαν ένα πολύπλοκο αίνιγμα.

Παράλληλα εξετάζονται θέματα όπως η αυτογνωσία, η εύρεση της ταυτότητας και της εσωτερικής δύναμης . Κατ’ επέκταση θα λέγαμε πως απεικονίζει τον εσωτερικό διχασμό γενικότερα της ανθρώπινης ύπαρξης, αλλά και ολόκληρου του σύγχρονου κόσμου που βυθίζεται στο Σκότος.

Το φυσικό τοπίο που περιβάλλει τους ήρωες του έργου διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς είναι ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό και γεμάτο αντιθέσεις, αντανακλώντας την ένταση μεταξύ του Φωτός και του Σκότους, της ανθρώπινης φύσης και των υπερφυσικών δυνάμεων. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί περιγραφές που φέρνουν στο μυαλό έναν κόσμο που είναι ταυτόχρονα αρχαίος και σύγχρονος, γεμάτος μυστηριώδη και μαγικά στοιχεία. Οι τόποι που ανακαλύπτει ο αναγνώστης είναι σκοτεινές, απόκρημνες περιοχές, πυκνά δάση, απόμακροι ναοί και ιερά, σπαρακτικά τοπία όπου η ζωή και ο θάνατος συμβαδίζουν, όπου συχνά ο άνθρωπος αισθάνεται μόνος και μικρός απέναντι στα Μυστήρια που υπερβαίνουν τις αισθήσεις του.

Ιδιαίτερα αξιόλογοι είναι οι συμβολισμοί του έργου, καθώς το φανταστικό στοιχείο είναι κάτι πολύ βαθύτερο από την απόλαυση μιας αφήγησης. Ο συγγραφέας ενσωματώνει με επιτυχία στην ιστορία του στοιχεία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, της σκοτεινής μαγείας, αλλά ταυτόχρονα και της σύγχρονης κοινωνίας. Η ίδια η Θεά Εκάτη καταρχάς συμβολίζει τη μετάβαση και τις αλλαγές στη ζωή των ανθρώπων. Αυτή η θεότητα καθοδηγεί τους ανθρώπους σε κρίσιμες στιγμές, όταν καλούνται να πάρουν σημαντικές αποφάσεις ή να ξεκινήσουν μια νέα πορεία. Οι ιέρειες της Εκάτης, ως μεταφορείς αυτής της δύναμης, εκπροσωπούν τα άτομα που είναι σε μια συνεχόμενη διαδικασία εσωτερικής αναζήτησης και αλλαγής, γεγονός που αντιπροσωπεύει τις διαρκείς μεταμορφώσεις της ανθρώπινης φύσης.

Μεταμορφώσεις και αντιθέσεις είναι ένα δίπολο που κυριαρχεί στο έργο, όπως η αντίθεση φωτός και σκοταδιού που αντικατοπτρίζει την εσωτερική σύγκρουση που βιώνουν οι ηρωίδες. Αλλά και η φύση της Εκάτης – θεά του Σκότους που οδηγεί στο Φως- δεν την καθιστά μονοδιάστατη και καταστροφική, αλλά την ανάγει σε εργαλείο αυτογνωσίας και αλήθειας.

Άλλο ένα αντιθετικό ζεύγος είναι αυτό του παρόντος με το παρελθόν, ο νέος και ο σύγχρονος κόσμος, που συνεχίζουν να αλληλοεπιδρούν σαν ζωντανός οργανισμός. Η Εκάτη είναι μια θεότητα που ανήκει στο παρελθόν, αλλά οι ιέρειές της, καθώς και οι ανθρώπινοι χαρακτήρες, καλούνται να φέρουν τη σοφία της στο σύγχρονο κόσμο. Ο συμβολισμός αυτός μπορεί να αναφέρεται στις παραδόσεις, στις αξίες και στις γνώσεις που μεταβιβάζονται από τη μία γενιά στην άλλη, προσαρμοσμένες στην τρέχουσα πραγματικότητα.

Και βέβαια ο υπέρτατος συμβολισμός είναι αυτός του άγνωστου και του μυστηριώδους που κρύβεται στην ανθρώπινη ψυχή, κυρίως ο φόβος του Θανάτου. Τι μπορεί λοιπόν να πράξει απέναντι σε αυτόν τον πόνο ο θνητός άνθρωπος; Να συμφιλιωθεί με την σκοτεινή και θνησιγενή φύση του μέσα από έναν οδυνηρό πόλεμο (σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο).

Η χρήση της γλώσσας γίνεται με επιδέξιο και πολυεπίπεδο τρόπο προκειμένου να αναδείξει την ατμόσφαιρα του έργου και να εμβαθύνει στους χαρακτήρες, τη θεματολογία και τους συμβολισμούς. Είναι τόσο πλούσια όσο και λεπτομερής, με στόχο να δημιουργήσει μια αίσθηση μυστηρίου και έντασης, ενώ ταυτόχρονα αποδίδει την αρχαία ελληνική παράδοση σε συνδυασμό με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Ο λυρισμός και ο μυστικισμός είναι έντονα στοιχεία, καθώς και η γλαφυρότητα στις περιγραφές που μεταφέρουν τον αναγνώστη κυριολεκτικά σε μια άλλη σκοτεινή διάσταση πέραν του φυσικού κόσμου, γεμάτη μυστικά που καλείται να ανακαλύψει. Ο ρυθμός της γλώσσας διαφέρει ανάλογα με την ένταση της σκηνής, που άλλοτε γίνεται πιο κοφτός και γρήγορος, ενώ σε πιο εσωτερικές ή αναλυτικές στιγμές επιβραδύνεται, με πιο εκλεπτυσμένες και λεπτομερείς περιγραφές. Αυτή ακριβώς η ρυθμική ποικιλία ενισχύει τη συναισθηματική ένταση και τη δυναμική της αφήγησης.

Το αποτύπωμα που κουβαλά ο αναγνώστης μέσα του τελειώνοντας την ανάγνωση είναι η αίσθηση πως ζούμε σε έναν μεταβατικό κόσμο, ένα κατώφλι ραγδαίων αλλαγών που ευχόμαστε να μας οδηγήσουν στο Φως και όχι σε ένα ακόμα πιο βαθύ σκοτάδι. Όμως όπως κάθε γέννα, αυτό γίνεται με πόνο και φόβο. Η Θεά Εκάτη μας παροτρύνει να μην φοβόμαστε το άγνωστο, αλλά να βυθιζόμαστε σε αυτό με σκοπό την Γνώση. Και η Γνώση δεν μπορεί παρά να συνδέεται άρρηκτα με το Φως.