Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου και το χρονικό της ψυχεδελικής ιστορίας του αντί-ήρωα Δημήτρη Αποστολάκη.

γράφει η Αλεξάνδρα Παυλίδη

Από τις εκδόσεις Κέδρος και από τον Μάρτιο του 2018, κυκλοφορεί το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα», σε επιμέλεια-διόρθωση της Μαρίας Σπανάκη και με εξώφυλλο την φωτογραφία του Γιάννη Βαχαρίδη από το έργο του Μιχάλη Μανουσάκη «Το πηγάδι», 1996.

Χριστούγεννα του 2013 και στην Ελλάδα της κρίσης και της ανοχής, ένας άνεργος και άστεγος, κατ επιλογήν, δημοσιογράφος, ο Δημήτρης Αποστολάκης, αυτοκτονεί με ένα εξάσφαιρο Smith & Wesson κοντά στον Κολωνό, επί της οδού Λένορμαν. Ίσως αυτή η αυτοκτονία να μην είχε ιδιαίτερη σημασία, αν ο Αποστολάκης δεν ήταν υπεύθυνος για μια σειρά εμπρηστικών ενεργειών στην Αθήνα και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Με την Δύναμη της πυρογένεσης ή πυροκίνησης ο ήρωας ή καλύτερα αντί-ήρωας του Ραπτόπουλου, προκαλεί φωτιές ακόμα και εξ αποστάσεως. Από τις 22 Δεκεμβρίου έως την Πρωτοχρονιά του 2014, ο Αποστολάκης πυρπολεί τράπεζες, καταστήματα, υπουργεία μέχρι και την Βουλή. Γιατί; Ποιος είναι ο λόγος o οποίος εξωθεί έναν άνθρωπο να σκορπίσει την καταστροφή και τον θάνατο; Και ποιος πραγματικά είναι αυτός ο οποίος αποφασίζει να βάλει φωτιά, να θέσει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές και να καταστρέψει περιουσίες; Ένας επαναστάτης; Ένας περιθωριακός; Ένας απελπισμένος; Ένας διανοητικά διαταραγμένος; Τίποτα από αυτά ή όλα αυτά μαζί; Οι γνώμες διίστανται και ίσως μια στερεότυπη και απόλυτη απάντηση να μην είναι ικανή να ανταποκριθεί με σαφήνεια στο ανωτέρω ερώτημα.

Άλλωστε, τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί κοινότυπο σε αυτή την ιστορία. Ένα ερωτευμένο ζευγάρι, ο Δημήτρης ή Μίμης Αποστολάκης και η Λένα, με μια σχέση εξάρτησης και ένα κώδικα επικοινωνίας που περιλαμβάνει ένα συμφωνημένο ερωτικό παιχνίδι κυριαρχίας και υποταγής. Δύο κόρες, που αποτελούν την μόνη σταθερά σε μια ρευστή κατάσταση. Δύο κορίτσια, η Λουκία και η Μαρίνα, που συγκρατούν τον χείμαρρο των συνεχώς δια δεχόμενων δυνατών εξελίξεων. Κάπου στην μέση, ο Γιώργος Θεοδωρίδης, ο συνάδελφος και οικογενειακός φίλος του Μίμη, χωρίς τον οποίο το ιδιότυπο τρίγωνο της Συνωμοσίας των Πυρήνων της Φωτιάς, δεν θα υπήρχε. Ο έρωτάς του για την Λένα, γίνεται πραγματικότητα μετά τον θάνατο του φίλου του, καθώς συνεργάζεται μαζί της για την έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Πυροδοτώντας τις Μαύρες Γιορτές» το οποίο θα συμπεριλαμβάνει όλα τα ηλεκτρονικά αρχεία του Δημήτρη Αποστολάκη.

Ηλεκτρονικά μηνύματα, αποσπάσματα αναρτήσεων σε ιστολόγια, άρθρα που έχουν αναρτηθεί σε ιστοσελίδες, ηλεκτρονικά ημερολόγια και απομαγνητοφωνήσεις τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών, συνιστούν μια εναλλακτική τεχνοτροπική πρακτική στο μυθιστόρημα του Ραπτόπουλου, όπου ο διάλογος απουσιάζει, δίνοντας την αίσθηση της έκφρασης ενός, κάθε φορά διαφορετικού, εσωτερικού μονολόγου. Διαδοχικά αυτοτελή μονόπρακτα πολιτικών, κοινωνικών και ερωτικών μανιφέστων κυριαρχούν με προσωπικές ιστορίες αστέγων όπως του Σταμάτη, του Νικολαϊ, της ωραίας γλωσσού και του Κάρλος Σαντάνα, μεταξύ πολλών άλλων να θυμίζουν κοινωνικό-πολιτικό ρεπορτάζ.

Διαβάζοντας τον «Άνθρωπο που έκαψε την Ελλάδα» έχει κανείς την αίσθηση ότι ξεφεύγει από την θέση του αναγνώστη. Αισθάνεται ότι είναι ταυτόχρονα και θεατής, παρακολουθώντας άλλοτε ένα κοινωνικό ντοκιμαντέρ με φόντο την μνημονιακή Ελλάδα, άλλοτε πάλι ένα θεατρικό έργο σουρεαλιστικού ύφους το οποίο παραπέμπει στο «θέατρο μέσα στο θέατρο», ακόμα και μια κινηματογραφική ταινία με τολμηρές και αισθησιακές σκηνές, εν μέσω εντυπωσιακών εκρήξεων, όπως στις αμερικανικές ταινίες δράσης.

Ένα μυθιστόρημα ιδιότροπο, με έναν αντί-ήρωα που ξεκινά την διαδικασία της πυρπόλησης ακολουθώντας ένα τελετουργικό, το οποίο περιλαμβάνει δύο φαντασιώσεις, με την πρώτη να αφορά την εικόνα του πίνακα του Μιχάλη Μανουσάκη «Το πηγάδι», φιλοτεχνημένο το 1996, να βγάζει φωτιές και την δεύτερη, τους στίχους από το τραγούδι «Γιορτή», 1999 του συγκροτήματος «Τρύπες», με την φωνή του Γιάννη Αγγελάκα να τραγουδά «Βάλε φωτιά σε ότι σε καίει, σε ότι σου τρώει την ψυχή» https://www.youtube.com/watch;v=Trzb1eQEQI8

Και αν αυτοί οι στίχοι χαρακτήριζαν ακριβώς την ψυχολογική κατάσταση του Αποστολάκη όσο βρισκόταν στην ζωή, τότε γιατί τα γεγονότα τα οποία συνέβησαν μετά τον θάνατό του και …ένα σύνθημα γραμμένο με μαύρο σπρέι σε πολυκατοικία στην Κυψέλη «ΟΙ ΜΑΥΡΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ, ΗΤΑΝ Η ΕΡΩΤΗΣΗ» σσ.328, μου φέρνουν στον νου τους στίχους από το τραγούδι «Φοβάμαι», 1982, με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου να τραγουδά «Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα…»; https://www.youtube.com/watch;v=hzDPX2Qweak