Εκδόσεις Όστρια
–
γράφει η Βάλια Καραμάνου
–
Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί μυθιστορηματική βιογραφία του Χαρίδημου Αρβανίτη, όπως αυτός την εξομολογείται σε πρώτο πρόσωπο με αυθορμητισμό και βαθύ συναίσθημα στον γιο του Άγγελο, λίγο πριν πεθάνει. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κατάθεση ψυχής που ξεκινά σχεδόν έναν αιώνα πίσω χρωματίζοντας τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της χώρας σε μια περίοδο γεμάτη αίμα, βία, αλλά ταυτόχρονα και ιδανικά και αυταπάρνηση.
Η αφήγηση ως αφετηρία της έχει την ζωή του νεαρού Χαρίδημου στην Ζάκυνθο ως σέμπρος, μισθωτός δηλαδή βοσκός, που – παρά την φτώχεια- ζει την απόλυτη ελευθερία στην φύση και την θαλπωρή της οικογένειάς του. Οι περιγραφές του νησιού δημιουργούν την εικόνα ενός επίγειου παραδείσου, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με όσα γεγονότα ακολουθούν. Η ζωή του Χαρίδημου αλλάζει άρδην όταν κατατάσσεται στην χωροφυλακή την δεκαετία του ’30, «σκυλί να μας φυλάς» όπως του είπε κάποτε ένας συντοπίτης του. Η συχνά αυταρχική ιδεολογία του ένστολου, αλλά και η προκατειλημμένη αντιμετώπισή του από τον κοινωνικό περίγυρο έρχονται σε πλήρη αντιδιαστολή με τα δημοκρατικά “πιστεύω” του ήρωα και τον βαθύ ανθρωπισμό του.
Τα πράγματα χειροτερεύουν με την δικτατορία του Μεταξά, την Γερμανική Κατοχή και τον μετέπειτα εμφύλιο. Ο Χαρίδημος κάθε φορά καλείται να διαλέξει μία από τις αντιμαχόμενες πλευρές, μια και η χώρα χωρίζεται στα δύο και στις ένοπλες συρράξεις. Ο ίδιος συχνά πιέζεται από τους ανώτερούς του να προβεί σε βασανιστήρια και άλλες αποτρόπαιες πράξεις, που όμως με περισσή εξυπνάδα και διπλωματία καταφέρνει να αποφύγει. Ο Χαρίδημος επιλέγει την πλευρά του δικαίου κάθε φορά, ενώ τον αφήνουν άναυδο το μίσος μεταξύ Ελλήνων, ο σαδισμός, η προδοσία και γενικότερα η παράλογη φύση του πολέμου. Εγκλωβισμένος ανάμεσα σε δυο στρατόπεδα σε κάθε περίπτωση ο ήρωας ακολουθεί την συνείδησή του ανεξάρτητα από το τίμημα και βοηθά τους αδύναμους και τους αδικημένους, γεγονός που θα του αποδοθεί ως επιβράβευση σε απίθανες στιγμές του μέλλοντος από τους ευεργετηθέντες. Ναι, το καλό επιστρέφει με θαυμαστό τρόπο στον Χαρίδημο Αρβανίτη και τον σώζει από διάφορες επικίνδυνες για την ζωή του καταστάσεις, παρά τις δραματικές απώλειες που έχει στο μεταξύ βιώσει.
Φυσικά δεν λείπει ο έρωτας από αυτήν την μακρά ζωή, αρχικά με την σαρωτική μορφή μιας φλογερής αντιστασιακής γυναίκας με την οποία θα ζήσει το μοιραίο πάθος της ζωής του. Αλλά και κατόπιν, η συντροφικότητα και η αγάπη δεν θα λείψουν και θα οδηγήσουν τον Χαρίδημο στην δημιουργία οικογένειας μέσα από περιπετειώδεις και αλλεπάλληλες μεταθέσεις.
Ο θάνατος, ο έρωτας, η πάλη για τα ιδανικά, η αυτοθυσία είναι μόνο μερικές από τις έννοιες που ζωντανεύουν από αυτήν την αφήγηση, που άλλοτε είναι βαθιά δραματική και άλλοτε χιουμοριστική. Παράλληλα, γίνεται μνεία σε αξιομνημόνευτα πρόσωπα της ιστορίας, όπως ο νεαρός τότε Μίκης Θεοδωράκης ή ο εισαγγελέας Παύλος Δελαπόρτας. Αυτό όμως που επιθυμεί να τονίσει ο αφηγητής είναι πως στερεότυπα, όπως η στολή ή ο κομμουνισμός, δεν θα έπρεπε να οδηγούν σε απόλυτες πεποιθήσεις και άδικους χαρακτηρισμούς. Ο Χαρίδημος Αρβανίτης, αν και υπηρέτησε ως χωροφύλακας, ουδέποτε έχασε τις δημοκρατικές πεποιθήσεις του, ούτε τις ανθρωπιστικές του αξίες. Η αγάπη για τον άνθρωπο, για την φύση ήταν πάντα κυρίαρχες μέσα του και ποτέ δεν υπήρξε χώρος για τον ολοκληρωτισμό ή το μίσος. Μέσα από αυτήν την νηφάλια οπτική γωνία παρουσιάζονται οι αιματηροί πόλεμοι της Ελλάδας ως ένα προϊόν παραλογισμού ανούσιων αιματοχυσιών και θανάτων. Κάθε πράξη βίας καταδικάζεται, κάθε ακρότητα επίσης, ενώ παράλληλα υμνείται ο έρωτας, η αγάπη για την ζωή και την φύση. Αυτό ακριβώς άλλωστε φανερώνει και ο τίτλος του έργου: ένας «λευκός φασίστας» αποτελεί μια αντίθεση, ένα παράδοξο, καθώς το μαύρο και η βία δεν θα έπρεπε να έχουν ποτέ θέση σε καμιά ανθρώπινη ψυχή, που διακατέχεται από την αναζήτηση του άλλου ανθρώπου σε οποιαδήποτε σχέση σύνδεσης και επικοινωνίας.
0 Σχόλια