Μέσα από το λογοτεχνικό του έργο μας γνωρίζει την αρχή του Ισλαμισμού!

Σας επέλεξε η γραφή ή την επιλέξατε;

Είχα από μικρός την τάση να εκφράζομαι μέσα από τον γραπτό λόγο, πέραν των συνηθισμένων εργασιών/ εκθέσεων που μας ανέθεταν στο σχολείο. Επίσης είχα ένα πάθος να διαβάζω τα πολιτικά νέα στις εφημερίδες που έφερνε ο πατέρας μου σπίτι. Σκεφτόμουν πόσο θα μου άρεσε να αρθρογραφώ κι εγώ. Όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με τη συγγραφή ήθελα να αφήσω μία κληρονομιά και να συμβάλω στην ακαδημαϊκή κληρονομιά του τόπου μας από το δικό μου μετερίζι.

Τι σας ενέπνευσε να γράψετε το βιβλίο σας;

Η τρέχουσα επικαιρότητα και οι γεωπολιτικές εξελίξεις με οδήγησαν να επανεξετάσω ιστορικά δεδομένα άλλων εποχών, τα οποία είναι και η βάση της ιστορίας του βιβλίου μου «Η πρώτη νιότη του Ισλαμισμού». Ουσιαστικά μιλάμε για μία ιστορία που διαδραματίζεται το 1920, 1930 και 1940. Πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας είναι η τότε γεννηθείσα οργάνωση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά και ολόκληρος ο γενέθλιος τόπος της, η Αίγυπτος του Μεσοπολέμου, με τις όποιες πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προεκτάσεις. Μέσα από τη συγγραφή του έργου αυτού προσπαθώ να φέρω σε επαφή τον αναγνώστη με τη διαλεκτική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο χθες με το σήμερα. Πρόκειται για ένα διδακτικό ιστορικό βιβλίο, με πρωτογενείς πηγές κι επιστημονική τεκμηρίωση. 

Μιλήστε μας για το έργο σας.

Καλύπτει την περίοδο από τον Μεσοπόλεμο μέχρι τις αρχές του 1950. Το σκηνικό αφήγησης είναι η Αίγυπτος σαν μια ευρύτερη πολιτική και πολιτισμική κοινότητα. Πίσω από αυτήν βέβαια υπάρχει ένας ολόκληρος αραβικός κόσμος, ο οποίος μεταλλάσσεται επίσης. Οι ντόπιοι πασάδες, αστοί και διανοούμενοι της εποχής εκείνης αλληλεπιδρούν με τους Βρετανούς κατακτητές του τόπου τους και προτάσσουν τα δικά τους σχήματα ερμηνείας κι αφήγησης της θέσης τους στον κόσμο, κωδικοποιώντας εκ νέου την ίδια τους την παράδοση. Στην παράδοση αυτή κεντρικό ρόλο κατέχει η θρησκεία αυτών των ανθρώπων, το Ισλάμ. Ο Ισλαμισμός γεννιέται μέσω αυτής της νεωτερικής κωδικοποίησης της ντόπιας θρησκευτικής/πολιτισμικής παράδοσης υπό την πίεση ιδεολογιών που έρχονταν στην Αίγυπτο από έξω (Φασισμός, Σοσιαλισμός, Φιλελευθερισμός, Ιμπεριαλισμός κ.α.). 

Η περίοδος αυτή λοιπόν συνιστά την «πρώτη νιότη» του Ισλαμισμού. Βλέπουμε πότε ξεκίνησε και ποιες ήταν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες επεκτάθηκε κι αναπτύχθηκε αρχικά στην Αίγυπτο και στη συνέχεια και σε άλλες αραβικές – μουσουλμανικές χώρες.

Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο κεντρικές ενότητες:

• Επώαση και γέννηση.
• Πρώτη νιότη και πορεία προς την ενηλικίωση.

Σε καιρούς όπου οι πολιτικές και θρησκευτικές συγκρούσεις χτίζουν τείχη ανάμεσα στον κόσμο, πιστεύετε ότι η λογοτεχνία πρέπει να γεφυρώνει το χάσμα;

Η Αραβική Λογοτεχνία και η επαφή των Ελλήνων με εκείνη θα βοηθήσει πολύ τον δυτικό κόσμο να πάψει να είναι κλειστόμυαλος και να αποδομήσει κάποια στερεότυπα, όσα μπορεί τουλάχιστον, καθώς η γέννηση στερεοτύπων εκατέρωθεν είναι πολλές φορές αναπόφευκτη.

Έχετε έρθει σε επαφή με την Αραβική κουλτούρα. Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση του βιβλίου στην καθημερινότητά τους;

Οι απλοί άνθρωποι έχουν επαφή με την ποίηση και τη λογοτεχνία, εκτός από το γνωστικό κέρδος είναι και μια μορφή κοινωνικοποίησης και έκφρασης. Επίσης αναπτύσσονται και δραστηριότητες που σχετίζονται με το βιβλίο γενικότερα π.χ. στη Δαμασκό υπάρχουν λέσχες ανάγνωσης, οι οποίες λειτουργούσαν κάτω από τον έλεγχο του καθεστώτος.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο που έχετε διαβάσει και σας έχει μείνει χαραγμένο στη μνήμη σας;

Η μεταμόρφωση του Κάφκα.

Μια απλή και συνάμα περίπλοκη ιστορία που έχει πολλά να προσφέρει στον αναγνώστη.

Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση;

Δεν επαναπαυόμαστε ποτέ.

Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο έργο;

Ετοιμάζω μεταφράσεις νέων λογοτεχνών. Επίσης ένα βιβλίο διεθνών σχέσεων για τη Μέση Ανατολή.

Η ΠΡΩΤΗ ΝΙΟΤΗ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΣΜΟΥ

ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ (1928-1948)

Κυκλοφορεί από της εκδόσεις Ζήτρος

Ισλάμ ή Ισλαμισμός; Δεν είναι λίγες οι φορές, που οι άνθρωποι συγχέουν τις δύο έννοιες, θεωρώντας τες μάλιστα συνώνυμες, παρά το γεγονός ότι η πρώτη αναφέρεται σε μια μεγάλη μονοθεϊστική θρησκεία και η δεύτερη σε μία πολιτική ιδεολογία, η οποία πάραυτα χρησιμοποιεί την θρησκεία ως πλαίσιο αναφοράς. Επιπλέον, ένα άλλο μεγάλο θέμα αφορά την αποσιώπηση της ιστορικής εξέλιξης του Ισλαμισμού κατά τον 20ό αιώνα και τη σχεδόν νομοτελειακή του ταύτιση με τη βία και τον εξτρεμισμό που βιώνει ο ευρύτερος αραβοϊσλαμικός κόσμος σήμερα.

Σκοπός του έργου αυτού λοιπόν, είναι να διηγηθεί την πρώιμη ιστορία του Ισλαμισμού ως την ιστορία μιας ιδέας, κάποιων ανθρώπων κι ενός κόσμου, που συνδιαλεγόταν με τις προκλήσεις της νεωτερικότητας. Παρακολουθώντας την μετάβαση των ιδρυτικών μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας από την παιδική τους ηλικία στην ενηλικίωση, ανασυνθέτουμε ταυτόχρονα την εικόνα ενός κόσμου που δεν ήταν καθόλου στατικός, αντίθετα άλλαζε κι έμελε να αποτελέσει τον ίδιο τον κόσμο της παιδικής κι εφηβικής ηλικίας του Ισλαμισμού. Ακολούθησαν ο ερχομός μιας νέας γενιάς, που γεννήθηκε εν μέσω της Μεγάλης Ύφεσης του 1929, οι επιτυχίες, τα διλήμματα και τα αδιέξοδα, μέχρι τη βίαιη διακοπή της πορείας προς την ενηλικίωση. Την ίδια στιγμή, εκείνος ο παλιός κόσμος συνέχιζε να αλλάζει αμείλικτα, υπό το βάρος της χειραφέτησης των ντόπιων αστικών στρωμάτων, της αποαποικιοποίησης, του κοινωνικού ριζοσπαστισμού και των στρατιωτικών επαναστάσεων. Μέσω της περιπλάνησής μας στον χώρο και τον χρόνο, θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε πως εμφανίστηκαν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και γιατί τερματίστηκε η περίοδος της πρώτης νιότης του Ισλαμισμού, διότι μόνον έτσι θα αποκωδικοποιήσουμε ευκολότερα και τις κατοπινές ιδεολογικές του μεταπτώσεις, τους όρους της πολιτικής του αποτυχίας ή της μελλοντικής του επανεμφάνισης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Πάνος Κουργιώτης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1983. Σπούδασε στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, όπου ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την αραβική γλώσσα. Ενώ ήταν ακόμα φοιτητής, παρακολούθησε μαθήματα αραβικής στο Ινστιτούτο Μπουργκίμπα του Πανεπιστήμιου Μανάρ στην Τύνιδα και αργότερα συνέχισε τις σπουδές του επί της αραβικής στη Συρία για δύο χρόνια, στο Κρατικό Ινστιτούτο για την Εκμάθησης της Αραβικής στους μη Ομιλούντες αυτήν και στο Πανεπιστήμιο της Δαμασκού, αποφοιτώντας με τιμητική διάκριση. Από το 2007 διδάσκει την αραβική γλώσσα σε Έλληνες, τόσο σε ιδιωτικούς όσο και σε δημόσιους φορείς, ενώ παράλληλα ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές  στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του ΑΠΘ και από το 2009 είναι υποψήφιος διδάκτωρ του ίδιου τμήματος. Η Αραβικής Γραμματικής που αποτελεί την πρώτη συγγραφική του προσπάθεια. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται  με το Πολιτικό Ισλάμ, την αποικιοκρατία, τις ελληνο-αραβικές σχέσεις, τις κοινωνικό-οικονομικές συνθήκες των αραβικών κρατών και τα σύγχρονα ιδεολογικά ρεύματα του αραβικού κόσμου. Τέλος έχει συμμετάσχει και στο συλλογικό βιβλίο Συμβιώνοντας με τη μετανάστευση.