«Η πραγματική σύνεση

είναι να βλέπει κανείς από την αρχή μιας ιστορίας

ποιο θα πρέπει να είναι το τέλος της…»

Φρεντ Βαργκάς

Όταν βγαίνει η αράχνη

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

–

γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης

–

Η Φρεντ Βαργκάς είναι Γαλλίδα. Οι σπουδές της στην Αρχαιοζωολογία και τη Μεσαιωνική Ιστορία την έχουν εφοδιάσει με εντυπωσιακές γνώσεις, που γίνονται εμφανείς στο λογοτεχνικό της έργο. Η ενασχόλησή της με το αστυνομικό μυθιστόρημα μάς χάρισε εκπληκτικά έργα. Το «Όταν βγαίνει η αράχνη» είναι το δεύτερο που κυκλοφόρησαν οι «Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ», οι οποίες έχουν κυκλοφορήσει και το επίσης εκπληκτικό «Οι καιροί των παγετώνων». Στη βιβλιοθήκη μου έχω άλλα δυο μυθιστορήματά της, τα «Το σημάδι της τρίαινας» και «Ρώτα τον άνεμο» (ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ), επίσης εξαιρετικά.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί ως δημιουργό αστυνομικών μυθιστορημάτων τη Βαργκάς;

Πολλά.

Πρώτα απ’ όλα η δημιουργία μιας ομάδας αστυνομικών, η οποία ομάδα αποδεικνύει ότι μόνο η συλλογική προσπάθεια αποφέρει καρπούς.

Το επόμενο είναι πως η ανάπτυξη του μύθου ακολουθεί μια εξέλιξη δημιουργίας σεναρίου, με πλούσιες εικόνες που επικεντρώνονται στους εσωτερικούς προβληματισμούς τών προσώπων τα οποία καλούνται να λύσουν τους γρίφους.

Ακολουθεί ο σχηματισμός τού πορτρέτου τού αρχηγού. Ο επιθεωρητής Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ δεν είναι ο υπερ-ήρωας. Είναι ιδιαίτερα πρακτικός άνθρωπος, προβλέψιμος, ξέρει να εκμεταλλεύεται τις ιδιαίτερες ικανότητες ή αδυναμίες τών συνεργατών του. Και το κυριότερο: Αμφισβητείται, ακόμα και από τους ίδιους τους συνεργάτες του. Η προσωπικότητα του Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ μπορεί άνετα να γίνει αντικείμενο μελέτης σε αστυνομικές σχολές. Επίσης, η Βαργκάς, ξέρει καλά τη συνταγή που κάνει συμπαθή τον αρχηγό.

Ένα ακόμα αξιοσημείωτο στοιχείο είναι οι κοινωνικές αναφορές που εισχωρούν σε βάθος και αποκαλύπτουν πως τίποτα δεν είναι τυχαίο απ’ αυτά που συμβαίνουν γύρω μας.

Δίπλα στο πρόσωπο του Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ, συναντάμε τον υπαρχηγό τής ομάδας, τον αστυνόμο Ντανγκλάρ, μια ισχυρή προσωπικότητα που συχνά αμφισβητεί τις ενέργειες του προϊσταμένου του, αλλά είναι προικισμένος με σπάνιες αρετές. Γνωρίζει φιλοσοφία και λογοτεχνία, και συχνά η σοφία του αποδεικνύεται ιδιαίτερα χρήσιμη.

Οι γυναίκες υπαστυνόμοι Φρουασσύ και Ρετανκούρ, οι άντρες ομοιόβαθμοί τους Μερκαντέ, Βουαζενέ, Λακάρ, Ζυστέν, Νοέλ, Κερνορκιάν, Βεράνκ και άλλοι, είναι η πολύτιμη ομάδα που καλείται ν’ αντιμετωπίσει πολύπλοκες εγκληματικές υποθέσεις. Μια ομάδα που διαθέτει όλες τις αρετές: Άλλος είναι κινητή εγκυκλοπαίδεια, άλλος διαθέτει ακραίο δυναμισμό, άλλος ευαισθησία, άλλος αποφασιστικότηα, άλλος υπομονή, άλλος εμπιστοσύνη, άλλος ανεξάντλητες αντοχές… Έτσι, ο ένας συμπληρώνοντας τον άλλον, εμφανίζονται ως ένα σύνολο ανθρώπων ικανών να διαχειριστούν άλυτα προβλήματα.

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ξεκινά με την επαναφορά τού Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ στην υπηρεσία, ο οποίος διακόπτει την άδειά του προκειμένου να συμβάλει στη διαλεύκανση μιας ανθρωποκτονίας. Όμως, μια σειρά θανάτων που οφείλονται σε τσιμπήματα αράχνης, αναγκάζει τον επιθεωρητή Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ ν’ ασχοληθεί και με το θέμα αυτό.

Η δύναμη της ικανότητας της Βαργκάς για το πλέξιμο της μυθοπλασίας, εντυπωσιάζει. Όπως οι αράχνες στήνουν τον ιστό τους, έτσι και η Βαργκάς με ιδιαίτερη τεχνική και αφοσίωση στη λεπτομέρεια, στήνει τον δικό της ιστό, όχι τόσο για να φτάσει στη λύση τού αινίγματος, όσο για να εμφανίσει κάποιες κοινωνικές πληγές με ανυπολόγιστα σκληρές συνέπειες. Ανάμεσά τους τη ζωή στα οικοτροφεία, τις σεξουαλικές διαστροφές και τα σεξουαλικά εγκλήματα (βιασμοί, αιμομιξίες, κατάχρηση σε ασέλγεια κ.α.), τη δύναμη της εκδίκησης.

Το «Όταν βγαίνει η αράχνη» αποδεικνύεται σοβαρό λογοτεχνικό μυθιστόρημα με άπειρες αρετές και όχι απλά ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Θα έλεγα πως ο χαρακτηρισμός «αστυνομικό» το αδικεί.

Οι τρεις θάνατοι θα γίνουν πέντε, οι οποίοι πέντε θα οδηγήσουν σε άλλους πέντε που κρύβει το παρελθόν, ως επτασφράγιστο μυστικό. Οι ανατροπές ακολουθούν η μια την άλλη. Τα αδιέξοδα επίσης. Η Βαργκάς έντεχνα αποδίδει δικαιοσύνη, αναγνωρίζοντας στον θύτη την ηθική υπόσταση του κινήτρου του, καθώς προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο νόμιμο και στο ηθικό. Το επιτυγχάνει; Η απάντηση ανήκει στον αναγνώστη. Εμένα με συγκινεί το πώς χτίζει το πρόσωπο του επιθεωρητή Ζαν – Μπατίστ Ανταμσμπέργκ…