Paul Guyer «ΚΑΝΤ»

kantΣχετικά με το βιβλίο του Paul Guyer «ΚΑΝΤ», ομολογώ πως από την κατάπληξη και το θαυμασμό μου για το εκδοτικό αυτό εγχείρημα των εκδόσεων Gutenberg, ειδικότατα εν μέσω της «Κρίσης» που περνούμε (!!!), όπως επίσης και από την εκπληκτική συγγραφική κατάθεση του ίδιου του Guyer (ο συγγραφέας ασχολείται και μελετά τον Καντ για πάνω από 40 χρόνια, βλ. σελ. 15), τελώ σε πλήρη αμηχανία! Εκ προοιμίου σπεύδω να πω ότι οι καντιανές σπουδές και μελέτες στην Ελλάδα ενισχύονται σημαντικότατα από τη συναρίθμηση αυτού του βιβλίου στην καντιανή βιβλιογραφία μας. Βιβλίου που οφείλει 100% να αποτελέσει, δίχως δεύτερη σκέψη, πανεπιστημιακό εγχειρίδιο για τους σπουδάζοντες τη Φιλοσοφία στη χώρα μας. Υπάρχουν, ασφαλώς, αξιόλογα βιβλία για τον Καντ στην ελληνική βιβλιογραφία, μα σαν κι αυτό, θεωρώ, κανένα. Κρίνω πως είναι μακράν το σημαντικότερο βιβλίο που υπάρχει στην Ελλάδα για τη γνωριμία του έλληνα αναγνώστη με το Γερμανό ιδεαλιστή φιλόσοφο. Την έξοχη μετάφραση υπογράφει ο Γ. Μαραγκός, ο οποίος προλογίζει, παράλληλα, το βιβλίο. Τα όσα αναφέρει, στο προλογικό αυτό σημείωμά του, ο μεταφραστής (βλ.σελ.13) είναι διαφωτιστικά των όσων εδώ αναφέρω περί ενισχύσεως των καντιανών σπουδών στην Ελλάδα και της σπουδαιότητας του έργου για τη καντιανή βιβλιογραφία. Του κειμένου προτάσσεται χρονολόγιο κι επίσης στο τέλος του τόμου ο αναγνώστης μπορεί να βρει ένα θαυμάσιο γλωσσάριο σχετικά με τους όρους της καντιανής φιλοσοφίας, βιβλιογραφία (με εξαιρετική σύγχρονη ενημέρωση), συμπλήρωμα ελληνικής (καντιανής) βιβλιογραφίας και χρησιμότατο πίνακα όρων και ονομάτων, ο οποίος, όπως συχνά έχω τονίσει, είναι απαραίτητος όρος μιας φροντισμένης και αξιοπρεπούς έκδοσης. Εγγύηση της έκδοσης αποτελεί η επιμέλειά της από τον Δημ. Αρμάο, ο οποίος επιμελήθηκε και του προαναφερθέντος παραρτήματος της ελληνικής καντιανής βιβλιογραφίας. Επίσης, υπάρχουν διαφωτιστικότατες κι πολύ χρήσιμες σημειώσεις. Ο Guyer χωρίζει το έργο του σε 11 κεφάλαια, τα οποία καλύπτουν τις εξής θεματικές (κρίνω ολότελα απαραίτητο να αναφερθούν στην παρούσα βιβλιοπαρουσίαση): 1.Το έργο ως βίος 2.(Μέρος Πρώτο)Φύση-Η Κοπερνίκειος στροφή του Καντ 3. Η κριτική της μεταφυσικής 4.Χτίζοντας πάνω στα θεμέλια της γνώσης 5.(Μέρος Δεύτερο) Ελευθερία-Νόμοι της ελευθερίας: Τα θεμέλια της ηθικής φιλοσοφίας του Καντ 6.Ελευθερία, αθανασία και Θεός 7. Το σύστημα καθηκόντων κατά τον Καντ Α΄8. Το σύστημα καθηκόντων κατά τον Καντ Β΄ 9.(Μέρος Τρίτο) Φύση και ελευθερία-Το Ωραίο, το υψηλό και το αγαθό (ας συσχετισθεί αυτό ειδικά με την επόμενη βιβλιοκρισία μου)10.Ελευθερία και φύση 11.Μια ιστορία της ελευθερίας ; Νομίζω ότι από τις θεματικές και μόνο μπορεί κανείς να πάρει μιαν ιδέα για τη σημαντικότητα αυτού του βιβλίου. Τέλος, ο Guyer, ευφυέστατα, στο πέρας κάθε κεφαλαίου επιχειρεί μια Σύνοψη των εκτεθέντων και επίσης παρέχει, συνοδευόμενη από χρησιμότατα σχόλιά του, μιαν ενδεικτική στο θέμα βιβλιογραφία, που κυριολεκτικά προσανατολίζει, εύστοχα, το μελετητή. Ασφαλώς, δεν θα παρουσιάσω εδώ την καντιανή φιλοσοφία. Δεν είναι αυτός ο σκοπός της βιβλιοκρισίας αυτής. Κάτι τέτοιο θα ήταν «εκτός θέματος». Επίσης, το αυτό θα συνέβαινε με την οιαδήποτε κριτική της από τον γράφοντα. Στόχος αυτής της ολότελα τηλεγραφικής βιβλιοκρισίας, που αγχωμένη προσπαθεί να περιορισθεί στα απαραιτήτως αναγκαία και να μην καταλάβει μεγάλο χώρο στο φιλόξενο tovivlio.net, είναι να παρουσιάσει απλά ένα έξοχο βιβλίο κι ένα γενναιότατο εκδοτικό εγχείρημα που πλουτίζουν τη χώρα μας. Θέμα μου δεν είναι ο Καντ, είναι τα περί Καντ δια του Guyer και μόνον. Έτσι, σε γενικές γραμμές, η ανάγνωση του Guyer πάνω στον Καντ επιδιώκει, όσο αυτό είναι δυνατόν(…), τη μεγαλύτερη δυνατή αμεροληψία, που συνοδεύεται από μια ανανεωτική ματιά… εντός του Καντ, τολμώ να πω. Δηλαδή, δεν μεταπίπτει σε ένα χ είδος νεοκαντιανισμού, που σημαίνει ότι δεν χρησιμοποιεί τον Καντ ή τις καντιανές έννοιες για να πει, εν τέλει, κάτι διάφορο του Καντ ή να ερμηνεύσει τη φιλοσοφία του βάσει μιας χ φιλοσοφίας του Guyer, αλλά βούλεται να αναδείξει τον Καντ μέσα στον Καντ, χωρίς να παραιτείται από το …συγχρονισμό του, τον οποίο τον ανιχνεύει ενδογενώς, δηλαδή μέσα στην Καντιανή φιλοσοφία και όχι εξωγενώς. Φυσικά αυτό δεν συνιστά μια βίαιη κίνηση, όπως πλήθος ανάλογες «εκσυγχρονιστικές», αλλά μια ήπια και γεμάτη σεβασμό ανίχνευση. Έτσι, με τον τρόπο αυτό, ο Guyer φέρνει τον Καντ κοντά στο σήμερα, υποβάλλοντας, επίσης, καντιανές κατηγορίες και θεωρήσεις προς διάλογο στα σύγχρονα δεδομένα. Φωτίζει, απροσδόκητα κάποτε, καθιερωμένες απόψεις περί Καντ και αναδεικνύει πλευρές του καντιανού έργου που έμεναν αφώτιστες, συσκοτισμένες, αναξιοποίητες πιθανώς, ή περίκλειστα στατικές. Οι γωνίες θέασης και το σύγχρονο αναγνωστικό φως του Guyer πάνω στο Καντ είναι τουλάχιστον ελκυστικά. Ο Καντ αποδρά συχνά από τον καθιερωμένο (παραποιημένο;…) εαυτό του, όποτε η μελέτη του Guyer θεωρεί ότι η (στείρα) παραδοσιακή ανάγνωση αδικεί το φιλόσοφο. Έτσι, ο εμβριθής μελετητής του Γερμανού φιλοσόφου εισηγείται συχνά μια νέα δυναμική του καντιανού έργου, ολότελα γοητευτική και απροσδόκητη και προπαντός γόνιμα και… πιστά στον Καντ… αναθεωρητική. Κατά τούτο, η ανάγνωση του Guyer δεν είναι μια στείρα καντιανή αναπαραγωγή, μια στατική και καθιερωμένα συμβατική ανάγνωση. Ο μεταφραστής (βλ.σελ.13) θέτει, σχετικά, ένα ερώτημα: «…μπορεί άραγε να εκληφθεί ως οριστική η ερμηνεία που εισηγείται ο Paul Guyer σχετικά με το έργο του Κάντ;». κι απαντά ευστοχότατα: «να τολμήσουμε να σκεφτούμε για λογαριασμό μας –τον Καντ ή μ α ζ ί μ ε τον Καντ. Αυτός, λέω, είναι ο στόχος.». Εδώ, ωστόσο, οφείλω να κάνω μια μικρή παρατήρηση, που δικαιολογεί, νομίζω, την ύπαρξη μιας ευρύτερης αναγνωστικής πολιτικής, που άφευκτα συμβαίνει να ακολουθείται απ’ όλους λίγο-πολύ. Το εκάστοτε ξαναδιάβασμα δεν είναι, ουσιαστικά, ένα φρεσκάρισμα μόνο του εκάστοτε κειμένου. Φυσικά, είναι και αυτό. Όχι, όμως, αποκλειστικά. Το διάβασμα είναι, κάποτε και κυριότατα…, ό,τι το κείμενο, ως ένα ον τιθέμενο-ως-έχει, μπορεί να εκμαιεύσει και να φέρει στον ορίζοντα συνείδησης του εκάστοτε μελετητή. Ό,τι μπορεί να αναδυθεί από το ήδη κατατεθειμένο κείμενο. Έτσι, το καντιανό κείμενο, όπως και κάθε κείμενο (βλ. και https://www.academia.edu/9054352/), εκμαιεύει αφεαυτού, δια της ανάγνωσης του μελετητή!, ό,τι τα κειμενικά του στοιχεία μπορούν να εκλύσουν. Δεν εννοώ μ’ αυτό τις διάφορες, νόμιμες… φυσικά, αναθεωρητικές αναγνώσεις που μπορούν να παραποιούν και να αυθαιρετούν ή να ελευθεριάζουν ασυστόλως. Εννοώ, κυρίως, την ανάδυση εκείνων των στοιχείων που το ίδιο το κείμενο διαθέτει ως-ούτως-τιθέμενο-ον εξαρχής και τα οποία δεν έχουν διανυθεί μέχρι τις άκρες συνέπειές τους ή τα απώτατα βάθη τους, ακόμη και από τον ίδιο το συγγραφέα τους. Χαριτολογώντας θα έλεγα πως αυτή η ανάγνωση είναι μια ανάγνωση με στόχευση το κείμενο… an sich. Δεν επεκτείνομαι περισσότερο. Κλείνοντας τη λαχανιασμένη αυτή βιβλιοκρισία και μη λησμονώντας στιγμή πως γράφεται σε στήλες λογοτεχνικού περιοδικού, θέλω να πω ότι ιδιαίτερη λογοτεχνική σημασία έχουν οι σελίδες 515-555 και ειδικότερα οι σελίδες από την 543 σελ. και εξής. Η αισθητική θεωρία του Καντ είναι άλλωστε κάτι που οφείλει να έχει υπόψη του καθένας που ασχολείται με την Τέχνη.

_

γράφει ο Στάθης Κομνηνός

Ακολουθήστε μας

Οι προσφορές των εφημερίδων για το Σαββατοκύριακο 16 – 17 Νοεμβρίου 2024

Οι προσφορές των εφημερίδων για το Σαββατοκύριακο 16 – 17 Νοεμβρίου 2024

Real News Καθημερινή  Πρώτο Θέμα  Το Βήμα της Κυριακής   Δώστε μας το email σας και κάθε Παρασκευήθα έχετε στα εισερχόμενά σας τις προσφορές των εφημερίδων (Δεν στέλνουμε ανεπιθύμητη αλληλογραφία ενώ μπορείτε να διαγραφείτε με...

Τριγμοί από το παρελθόν, της Άνας Ζάχαρη

Τριγμοί από το παρελθόν, της Άνας Ζάχαρη

γράφει ο Πάνος Τουρλής Τρεις νέοι άνθρωποι ανακαλύπτουν πως στο οικογενειακό τους παρελθόν υπήρξε ένα ατύχημα που ίσως τελικά να ήταν δολοφονία. Ξεκινάνε αμέσως τις έρευνες και βρίσκουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες κι ενώ το κουβάρι ξετυλίγεται διαπιστώνουν πως υπάρχουν...

«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» της Ελένης Τσιρογιάννη – Πράντζου

«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» της Ελένης Τσιρογιάννη – Πράντζου

«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» Ελένης Τσιρογιάννη - Πράντζου _ γράφει η Όλγα Καλύβα - Κάθε φορά που λυσσομανάει ο αγέρας και βαριανασαίνει σιμά στα παραθυρόφυλλα του νου και της καρδιάς των ανθρώπων, συλλογίζομαι πως δε γίνεται παρά να είναι ο «ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ», ο άνεμος που...

Ακολουθήστε μας στο Google News

Επιμέλεια άρθρου

Διαβάστε κι αυτά

Βιβλιοκριτικές
Τριγμοί από το παρελθόν, της Άνας Ζάχαρη
Τριγμοί από το παρελθόν, της Άνας Ζάχαρη

Τριγμοί από το παρελθόν, της Άνας Ζάχαρη

γράφει ο Πάνος Τουρλής Τρεις νέοι άνθρωποι ανακαλύπτουν πως στο οικογενειακό τους παρελθόν υπήρξε ένα ατύχημα που ίσως τελικά να ήταν δολοφονία. Ξεκινάνε αμέσως τις έρευνες και βρίσκουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες κι ενώ το κουβάρι ξετυλίγεται διαπιστώνουν πως...

Βιβλιοκριτικές
«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» της Ελένης Τσιρογιάννη – Πράντζου
«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» της Ελένης Τσιρογιάννη – Πράντζου

«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» της Ελένης Τσιρογιάννη – Πράντζου

«ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ» Ελένης Τσιρογιάννη - Πράντζου _ γράφει η Όλγα Καλύβα - Κάθε φορά που λυσσομανάει ο αγέρας και βαριανασαίνει σιμά στα παραθυρόφυλλα του νου και της καρδιάς των ανθρώπων, συλλογίζομαι πως δε γίνεται παρά να είναι ο «ΑΝΕΜΟΣ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ», ο άνεμος...

ΒιβλιοκριτικέςΠαιδική λογοτεχνία
Θα σε φροντίσω – Maria Loretta Giraldo
Θα σε φροντίσω – Maria Loretta Giraldo

Θα σε φροντίσω – Maria Loretta Giraldo

γράφει η Κατερίνα Σιδέρη - Η σημερινή μας ιστορία, είναι ξέχειλη αγάπη, τρυφερότητα και φροντίδα. Πρόκειται για την ιστορία ενός σπόρου, τόσο μικρού που μπροστά στην απεραντοσύνη του κόσμου μας έμοιαζε ακόμη μικρότερος και ασήμαντος. Όμως, μη βιαστείτε να βγάλετε...

Βιβλιοκριτικές
Το εγχειρίδιο του καλού απατεώνα, του Θωμά Σιταρά
Το εγχειρίδιο του καλού απατεώνα, του Θωμά Σιταρά

Το εγχειρίδιο του καλού απατεώνα, του Θωμά Σιταρά

γράφει ο Πάνος Τουρλής Ποιοι ήταν οι μάγκες του ρολογιού; Ποια ήταν η ιεραρχία στο σινάφι των κακοποιών; Ποια ήταν τα σωματικά προτερήματα για να πετύχει κανείς; Πόσες κατηγορίες απατεώνων έχουν καταγραφεί με το πέρασμα του χρόνου; Γιατί έγιναν διάσημοι ο Σπύρος...

Βιβλιοκριτικές
Το στοιχειό του Αχέροντα, της Ελευθερίας Μεταξά
Το στοιχειό του Αχέροντα, της Ελευθερίας Μεταξά

Το στοιχειό του Αχέροντα, της Ελευθερίας Μεταξά

γράφει ο Πάνος Τουρλής Το 1943 στην Παραμυθιά μια γυναίκα υποκύπτει στη γοητεία ενός Γερμανού αξιωματικού και μένει έγκυος. Όταν εκείνος εξαφανίζεται, οι χωριανοί της την καταδιώκουν και τη ρίχνουν στον γκρεμό. Στο σήμερα, στις όχθες του ποταμού Αχέροντα,...

Βιβλιοκριτικές
Κάνε με να εξαφανιστώ, της Jessica Payne
Κάνε με να εξαφανιστώ, της Jessica Payne

Κάνε με να εξαφανιστώ, της Jessica Payne

γράφει ο Πάνος Τουρλής Ένας άντρας χειρίζεται τις γυναίκες με τις οποίες κάνει σχέση και προσπαθεί να μην απογοητεύσει τη μητέρα του στις επιλογές του. Η πρώην του έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς αλλά η νυν καταλαβαίνει την κακοποιητική του συμπεριφορά και προσπαθεί...

0 σχόλια

0 Σχόλια

Υποβολή σχολίου