«Να ζεις ή να μην ζεις; Αυτή είναι η ερώτηση. Τι συμφέρει τον άνθρωπο; Να πάσχει, να αντέχει σωπαίνοντας τις πληγές από μια μοίρα που τον ταπεινώνει χωρίς κανένα έλεος ή να επαναστατεί; Ποιος προτιμάει να ζει ρημάζοντας μέσα στο χρόνο; Και τα έργα τα μεγάλα που γι’ αυτά γεννήθηκες; Μονάχα γι’ αυτά γεννήθηκες. Δεν τα τολμάς. Θρύβουν. Χάνονται. Ποτέ δεν θα ονομαστούν πράξεις!!»

Όταν άναψαν όλα τα φώτα της σκηνής και ξέσπασαν τα χειροκροτήματα -αλήθεια πόσο αγαπούσε αυτή τη στιγμή- συνειδητοποίησε πάλι ότι δεν ήταν άνθρωπος, αλλά μονάχα ένας ρόλος. Άφησε τις αισθήσεις του να απορροφήσουν αυτόν τον υπέροχο θόρυβο που έκαναν τα χέρια των θεατών -πελώριες πεταλούδες που φτεροκοπούσαν- που τόσο κολάκευαν τη ματαιοδοξία του, παρόλο που ήξερε πως δεν απευθύνονταν σ’ αυτόν, αλλά στον ηθοποιό. Στον άνθρωπο-ηθοποιό που τώρα υποκλινόταν στη σκηνή και χαμογελούσε στο πλήθος που τον αποθέωνε.

Δεν θυμόταν πόσες φορές ακριβώς ξανάζησε αυτό το γεγονός. Να ενσαρκώνεται ή μάλλον να έχει την εντύπωση ότι μεταμορφώνεται σε άνθρωπο για τρεις περίπου ώρες -τόση ήταν και η διάρκεια της παράστασης- στο πρόσωπο κάθε φορά και ενός άλλου ηθοποιού. Αυτό όμως ήταν μια ψευδαίσθηση. Το γνώριζε καλά. Είχε απόλυτη συναίσθηση αυτής της θεατρικής σύμβασης, αλλά πάντα αφήνονταν να την απολαύσει σαν να ‘ταν μια πραγματικότητα. Και πάντα η απόφασή του θάμπωνε και έσβηνε από την υγρασία της ματαιόδοξης ψευδαίσθησής του, που ξεχνούσε αυτό που τόσο πολύ επιθυμούσε και που τόσο καιρό μεθοδικά προετοίμαζε.

Όπως συνήθως συνέβαινε, έτσι και τώρα, η κόκκινη αυλαία έπεσε και το βιβλίο τον ξανάκλεισε στ’ απόρθητα τείχη του χάρτινου κάστρου του, στο μακρινό και παγωμένο βασίλειο του βορρά. Ήταν μια αίσθηση βίαιη, κάτι σαν δίνη, αλλά ο νους του συγκράτησε για λίγο ακόμα την τελευταία εικόνα: τον ηθοποιό να υποκλίνεται στον ενθουσιασμό των θεατών.

«Δεν είναι ένα θαύμα αυτός ο θεατρίνος που καταφέρνει να κάνει υποχείρια την ψυχή μου σε μια φαντασία; Άθυρμα σ’ ένα πλαστό, ψεύτικο πάθος; Να κάνει πανίσχυρη μια επιθυμία του μυαλού μου κι αυτή να μ’ αλλάζει ολόκληρο; Να δίνει σώμα σε μια ιδέα και από μια ιδέα ν’ αποκτάει σώμα, να παίρνει το δικό μου; Πόσα περισσότερα θα ’κανε αν ήταν εγώ; Αν είχε όλες τις αιτίες που έχω εγώ; Αν το πάθος του ήταν πραγματικό; Λήστεψε τη ζωή μου…», σκέφτηκε και μιμήθηκε μηχανικά με κάποιο συγκρατημένο στόμφο τις κινήσεις του, όπως τον είχε δει να κάνει στην σκηνή ως ρόλος τραγικός. Ύστερα άπλωσε τα χέρια του και άγγιξε την πέτρινη λευκότητα της φυλακής του. Δεν ένιωθε κανένα συναίσθημα, ούτε καν απελπισία, που ξαναβρέθηκε παγιδευμένος μες το καταραμένο αυτό βιβλίο, όπως το τζίνι στο λυχνάρι του Αλαντίν.

Γεννήθηκε βέβαια διαφορετικός και δεν μπορούσε φυσικά να κατηγορήσει γι’ αυτό τον εαυτό του, αφού η ύπαρξη δεν ευθύνεται για την καταγωγή μας. Για τέσσερις περίπου αιώνες όμως, ζούσε ανάμεσα στις ίδιες φράσεις, στα ίδια πρόσωπα, στους ίδιους διαλόγους, στα ίδια γεγονότα και όλα στην ίδια αμετάβλητη σειρά. Την ίδια πάντα είχε ηλικία. Τριάντα; Τριάντα τρία; Τι σημασία μπορεί να ’χει; Εδώ ο χρόνος είναι απών. Απόρθητος από το χρόνο είναι αυτός ο χώρος. Αν ήταν άνθρωπος θα ήταν τετρακοσίων ετών ή κιόλας πεθαμένος. Μήπως τον θάνατο δεν ήταν που ποθούσε περισσότερο; Μόνο που ο θάνατος έχει σφυγμό. Έχει σώμα. Και μες το σώμα σφύζουν οι αριθμοί και οι ρυθμοί του κόσμου. Δεν είναι παραίσθηση. Είναι η ζωή.

Ένιωσε την ανάγκη να κινηθεί. Με τα χέρια του πάντα να σέρνονται πάνω στις υπόλευκες επιφάνειες σ’ όλο το μήκος και το πλάτος του πολύπλοκου παλατιού του, όπως ο Θησέας που προσπαθούσε να βρει την έξοδο στο Λαβύρινθο, περιπλανήθηκε στους διαδρόμους, άνοιξε πόρτες, γύρισε σελίδες, ανεβοκατέβηκε στα υπόγεια και στις ταράτσες και παραμέρισε λέξεις που έφραζαν τα ηλιόλουστα παράθυρα και τις βαριές ξύλινες πύλες σαν σιδερένια κάγκελα κι ατσάλινες μπάρες. Ακολούθησε τις μυστικές διόδους, που κάνουν ορατά τα πιο δυσνόητα νοήματα, μέχρι που έφτασε στον ψηλότερο πύργο. Ακούμπησε αποκαμωμένος στις πολεμίστρες κι αντίκρισε τ’ όνειρό του ν’ απλώνεται μπρος του απέραντο… Ήταν ο κόσμος. Ο κόσμος των ανθρώπων. Εκεί που υπάρχει το θέατρο, δηλαδή το εφήμερο. Αλλά και ο θάνατος, η φθορά. Και ο έρωτας, η αλήθεια. Ο χρόνος, η αλλαγή. Και η μνήμη. Και η λήθη. Η δόξα και η ασημαντότητα. Γι’ αυτό δεν υπάρχει επιστροφή από τον κόσμο των θνητών. Εκεί οι ρόλοι έχουν ημερομηνία λήξης. Το προτιμούσε από τον τρόμο του αιώνιου, την αγωνία της τάξης και το μαρτύριο της ατέρμονης επανάληψης όπου τον είχε καταδικάσει ο δημιουργός του. Δεν ήθελε πια να είναι αυτό που ήταν μέχρι τώρα κι ας τον έκανε να το ξεχνάει το χειροκρότημα του θαυμασμού των θεατών. Ήθελε τόσο απελπισμένα να ξεφύγει, να γίνει αληθινός άνθρωπος, κοινός θνητός. Να δραπετεύσει στον κόσμο και να χαθεί μέσα στην απρόβλεπτη ανωνυμία του. Αυτός ήταν ο σκοπός του.

«… Νόμισες πως μπορείς να με πάρεις στα χέρια σου και να με παίξεις; […]

_

γράφει ο Νίκος Γιαννόπουλος
Σκηνοθέτης – Παραγωγός

(πηγή εικόνας)