“…από τη στιγμή που δημοσιεύεις κάτι οφείλεις να είσαι έτοιμος να δεχτείς κάθε κριτική…” – Βαγγέλης Παπαδιόχος

(Φωτογραφία: © Στράτος Γιαννόπουλος)

Φιλοξενούμενος στη δράση «Ελάτε να μιλήσουμε για τη λογοτεχνία» είναι ο συγγραφέας Βαγγέλης Παπαδιόχος!

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Βαγγέλης Παπαδιόχος γεννήθηκε το 1986 και κατάγεται από το Αλιβέρι Ευβοίας. Σπούδασε οικονομικά, δημόσια διοίκηση και σκηνοθεσία κινηματογράφου. Εργάζεται ως δημόσιος υπάλληλος. Έχει εκδώσει τρεις συλλογές διηγημάτων: «Λαθρεπιβάτες» (εκδ. Οσελότος, 2018), «Σκοτεινά δωμάτια» (εκδ. Συμπαντικές Διαδρομές, 2019) και «Καθαρή πόλη» (εκδ. Λυκόφως, 2021).

Ερωτηματολόγιο για Συγγραφείς

1. Ποιον συγγραφέα ή ποιητή θα ήθελες να συναντήσεις;

Υπάρχουν συγγραφείς που θαυμάζεις το έργο τους, αλλά, αν είχες την ευκαιρία να τους συναντήσεις, μπορεί να μην τους εκτιμούσες το ίδιο για τον χαρακτήρα τους. Έχοντας παρακολουθήσει συνεντεύξεις του Πέτρου Μάρκαρη, νομίζω ότι εκτός από εξαιρετικός συγγραφέας είναι κι ένας άνθρωπος προσιτός και ευρυμαθής με τον οποίο θα μπορούσε κανείς να περάσει ένα ευχάριστο δίωρο σε ένα καφέ.

2. Ανέφερε ένα απόσπασμα 1-4 σειρών από βιβλίο ή λεγόμενα του αγαπημένου σου ομότεχνου λογοτέχνη;
   

«Και ξέρεις, αναγνώστη, αυτό το τέρας πώς δαγκώνει!

Ω αναγνώστη υποκριτή, αδέρφι που μου μοιάζεις!»

Από το ποίημα του Charles Baudelaire «Στον αναγνώστη», που βρίσκεται στη συλλογή Τα άνθη του κακού (1857). Ελληνική έκδοση: Εκδόσεις Σελίδες (1980), μετάφραση Γιώργος Σημηριώτης.

3. Το είδος γραφής που υπηρετείς σε εκφράζει απόλυτα; Θα μπορούσες να πειραματιστείς γράφοντας κάτι διαφορετικό, κι αν ναι τι θα ήθελες να δοκιμάσεις;

Έχω δοκιμάσει διαφορετικές μορφές γραφής, από τον ομοιοκατάληκτο στίχο, το διήγημα και τη νουβέλα μέχρι το σενάριο και το θέατρο. Σίγουρα, το επόμενο βήμα είναι η συγγραφή ενός μυθιστορήματος και όπως φαίνεται, προς το παρόν, κατασταλάζω στο αστυνομικό είδος.

4. Ποια θεωρείς την πιο ξεχωριστή στιγμή στη λογοτεχνική σου διαδρομή ως τώρα;

Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να βρει κανείς έναν εκδότη τον οποίο θα εμπιστεύεται και θα μπορέσει να δημιουργήσει μια σύνδεση μαζί του που θα ξεπερνά μια τυπική πελατειακή σχέση. Αυτό συνέβη με τον Αβέρκιο Λουδάρο, υπεύθυνο των εκδόσεων Λυκόφως, από τις οποίες κυκλοφορεί η τελευταία συλλογή διηγημάτων μου Καθαρή πόλη.

5. Σε ποια ηλικία εκφράστηκες για πρώτη φορά, γράφοντας το πρώτο σου πεζό ή ποιητικό κείμενο;

Όπως οι περισσότεροι, ξεκίνησα με στιχουργικούς αυτοσχεδιασμούς στα χρόνια του δημοτικού και ακολούθησαν πεζογραφικοί πειραματισμοί στα χρόνια του γυμνασίου και του λυκείου. Στα 23-24 παρακολούθησα μια σχολή σκηνοθεσίας κινηματογράφου και στα επόμενα χρόνια ασχολήθηκα περισσότερο με το σενάριο. Την τελευταία πενταετία έχω επικεντρωθεί στην πεζογραφία.

6. Γιατί γράφεις;

«Είναι μια προέκταση της ζωής μας. Είναι ένας πολλαπλασιασμός του εσωτερικού και του εξωτερικού χρόνου. Είναι όλα αυτά που κάναμε στραβά και θέλουμε να τα διορθώσουμε κι αυτά που δεν κάναμε ποτέ και θέλουμε να τα κάνουμε». Αυτή ήταν, μεταξύ άλλων, η απάντηση του σκηνοθέτη Νίκου Νικολαΐδη όταν τον ρώτησαν τι είναι ο κινηματογράφος και κατ’ επέκταση γιατί κάνει σινεμά. Νομίζω ότι τα ίδια ισχύουν εν μέρει και για τη λογοτεχνία.

7. Για ποιους λόγους θα συμβούλευες κάποιον να γίνει συγγραφέας ή ποιητής και γιατί να τ’ αποφύγει;

Θα τον παρότρυνα να γράψει αν αυτό πραγματικά «τον καίει» και θέλει να υπερβεί μια άχρωμη, άοσμη και άγευστη πραγματικότητα. Τον κόσμο αυτόν σιχάθηκε κι έφτιαξε έναν δικό του, όπως έγραψε κι ο Άκης Πάνου. Θα τον απέτρεπα αν το βασικό του κίνητρο είναι να γίνει γνωστός και να βγάλει χρήματα. Φυσικά, δεν αδιαφορώ ούτε για τα χρήματα ούτε για τη «δόξα». Όλοι θέλουμε να αγοράζουν τα βιβλία μας όσο το δυνατόν περισσότεροι. Το ζήτημα είναι με ποιο τίμημα θα γίνει αυτό. Αν, για παράδειγμα, κάποιος είναι διατεθειμένος να ακολουθήσει δήθεν συνταγές επιτυχίας νομίζοντας ότι θα μιμηθεί με επιτυχία κάποιον γνωστό εμπορικό συγγραφέα με αποτέλεσμα τα γραπτά του να μην εκφράζουν καμιά προσωπική αλήθεια.

8. Τι είναι για εσένα οι αναγνώστες; Πελάτες, κριτές ή συμβουλάτορες;

Σίγουρα και τα τρία. Είναι πελάτες γιατί, θέλοντας και μη, το βιβλίο είναι φυσικά ένα εμπορικό προϊόν. Είναι επίσης κριτές και σε κάποιες περιπτώσεις συμβουλάτορες και η άποψή του καθενός πρέπει να γίνεται σεβαστή. Από τη στιγμή που δημοσιεύεις κάτι οφείλεις να είσαι έτοιμος να δεχτείς κάθε κριτική και εξυπακούεται ότι θα κρατήσεις εκείνες που θεωρείς ωφέλιμες για σένα.

9. Τι σε ενοχλεί και θα ήθελες να αλλάξει στον λογοτεχνικό χώρο; Τι σου αρέσει και θα ήθελες να μείνει ως έχει;

Ένα πράγμα που με ενοχλεί είναι ότι πολλοί εκδοτικοί οίκοι λειτουργούν κερδοσκοπικά με σκοπό να σου πάρουν τα λεφτά και έπειτα να αφήσουν το βιβλίο στην τύχη του. Κάποιοι από αυτούς χρεώνουν με υπέρογκα ποσά τους νέους και μη αναγνωρίσιμους συγγραφείς στη λογική της αυτοέκδοσης ή συνέκδοσης. Είναι απαράδεκτο να ζητά κανείς, για παράδειγμα, 1.500 και 2.000 ευρώ για να σου εκδώσει ένα βιβλίο ή να σου λένε ότι θα αρχίσεις να πληρώνεσαι μετά τα πρώτα 300 αντίτυπα που θα πουλήσεις… Από την άλλη, βέβαια, είναι επιχειρήσεις και όσο αυτό που πουλάνε έχει ζήτηση θα συνεχίζουν αυτές τις τακτικές. Για αυτό και εμείς από την πλευρά μας θα πρέπει να αντιστεκόμαστε σε τέτοιου είδους προσφορές.

Ένα πράγμα που μου αρέσει είναι ο μεγάλος αριθμός ανθρώπων που ασχολούνται με το γράψιμο, όπως και με άλλες μορφές τέχνης. Αυτό βέβαια έχει και τις αρνητικές του πλευρές. Όμως, νομίζω ότι σε γενικές γραμμές αυτή η καλλιτεχνική τάση είναι ένα από τα θετικά χαρακτηριστικά του λαού μας.

10. Πιστεύεις πως οι περισσότεροι ομότεχνοί σου γράφουν από εσωτερική ανάγκη ή επιδιώκουν αποκλειστικά το χρήμα και την δόξα;

Όπως όλοι γνωρίζουμε, το ελληνικό αναγνωστικό κοινό είναι περιορισμένο και η εξαγωγή ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, την ίδια στιγμή που η εγχώρια λογοτεχνική παραγωγή είναι μεγάλη. Οι ελάχιστοι Έλληνες συγγραφείς, κυρίως γυναίκες, που έχουν εμπορική επιτυχία και βιοπορίζονται από το γράψιμο είναι λίγο-πολύ γνωστοί σε όλους. Για τη μεγάλη πλειοψηφία το γράψιμο προκύπτει καθαρά από εσωτερική ανάγκη.