Γράφει ο Θεόφιλος Γιαννόπουλος

Παράλληλα με την ανάγνωση των λογοτεχνικών βιβλίων, το τελευταίο διάστημα έχω προμηθευτεί και διαβάζω επίσης και τόμους που επικεντρώνονται στις βιογραφίες συγκεκριμένων συγγραφέων. Αυτή μου η ανάγκη προέκυψε κάποια στιγμή τελείως αυθόρμητα, διαπιστώνοντας σύντομα πως υπαίτια για όλα ήταν τελικά η περιέργειά μου να εξερευνήσω στο μέγιστο δυνατό ψυχικό βάθος, τις προσωπικότητες λογοτεχνών που άφησαν ,-για τους δικούς τους λόγους ο καθένας-, το ανεξίτηλο στίγμα τους στη γη.

Γι’ αυτό το σκοπό έχω ήδη πάνω στο γραφείο μου τόσο το λεύκωμα με τίτλο «Όσκαρ Ουάιλντ. Η ζωή και το έργο» γραμμένο από τον εγγονό του, Merlin Holland,  όσο και το «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση της κυρίας Αγγέλας Βερυκοκάκη.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα προσπαθήσω να σας ταξιδέψω στις σελίδες του βιβλίου «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923», τονίζοντας ιδιαίτερα εκείνα τα σημεία που πιστεύω πως ενδιαφέρουν τόσο τους αναγνώστες όσο και τους συγγραφείς, σχετικά με  τον τρόπο σκέψης και θεώρησης των πραγμάτων από τον Franz Kafka.

Αρχικά, θα ήθελα να σημειώσω πως πρόκειται για ένα πολυσέλιδο βιβλίο που εκδόθηκε το 2018 από τις Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, φτάνει τις 784 σελίδες και έχει διαστάσεις 17×11 εκατοστά. Το πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό προλογικό σημείωμα της Ελληνικής έκδοσης είναι της κυρίας Ελεάννας Λαμπάκη.

Όπως δηλώνει και ο τίτλος του βιβλίου, αφορά το προσωπικό ημερολόγιο του συγγραφέα, που γράφτηκε από το 1910 ως και το 1923. Ωστόσο, όπως τονίζεται και στο προλογικό σημείωμα, από όσα θα διαβάσουμε παραλείπονται κάποιες προσβλητικές κρίσεις του Franz Kafka προς συγκεκριμένα πρόσωπα, καθώς και μερικές αναφορές ιδιωτικών του θεμάτων.

Επιχειρώντας να ξεκινήσω την περιήγησή μου στις πρώτες εκμυστηρεύσεις του συγγραφέα στο προσωπικό του ημερολόγιο, ένιωσα θαρρείς και κολυμπούσα σε μια αγριεμένη , μα τόσο οικεία θάλασσα! Οι σκέψεις που καταγράφει προέρχονται κυρίως από αυτά που του τραβούσαν το ενδιαφέρον στην καθημερινότητα που τον περιτριγύριζε, οι οποίες τελικώς κατέληγαν να διασταυρώνονται  με τις συγγραφικές του ανησυχίες.

Ιδιαίτερα γι’ αυτές, σε κάποια σημείωσή του το 1910 αναφέρει: «Οι συγγραφείς έχουν μια γλώσσα που βρωμάει»[1]. Λίγο πιο μετά μάλιστα, παραπονιέται στον ίδιο του τον εαυτό, καθώς για 5 συνεχόμενους μήνες δεν έχει γράψει τίποτε!

Για τη συγκεκριμένη κατάσταση , σημειώνει: «Η κατάστασή μου δεν είναι δυστυχία, αλλά δεν είναι ούτε ευτυχία, δεν είναι αδιαφορία, δεν είναι αδυναμία, δεν είναι κούραση, δεν είναι έλλειψη ενδιαφέροντος, τι είναι λοιπόν; Το ότι δεν το ξέρω σχετίζεται με την ανικανότητά μου να γράψω. Κι αυτή πιστεύω ότι την καταλαβαίνω χωρίς να γνωρίζω την αιτία της (…)»[2].

Κι αλίμονο, είμαι σίγουρος πως όλοι οι συγγραφείς έχουν περάσει κάποια στιγμή απ’ αυτό το βασανιστικό τούνελ…

Άλλοτε πάλι, παρουσιάζεται πολύ αυστηρός και σκληρός με τον εαυτό του. (Άλλωστε, κι  εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε πάντοτε οι πιο σκληροί κριτές της ζωής μας;). Σημειώνει λοιπόν στις 15 Δεκεμβρίου του 1910 πως: «Είμαι σαν από πέτρα, σαν το ίδιο μου το μνήμα, δεν υπάρχει κανένα κενό για αμφιβολία ή πίστη , για αγάπη ή απέχθεια, για θάρρος ή φόβο ειδικά ή γενικά, μόνο μια αόριστη ελπίδα ζει, όμως όχι καλύτερα  από ό,τι οι επιγραφές στα μνήματα»[3].

Στις εξομολογήσεις του συναντούμε επίσης προσχέδια ιστοριών του, οικογενειακά συμβάντα, αλλά και κριτικές του προς ομότεχνους και λοιπούς καλλιτέχνες. Και πέραν των άλλων, καταγράφει στο χαρτί τις αιτίες της αϋπνίας του: «Πιστεύω ότι αυτή η αϋπνία προέρχεται αποκλειστικά από το γεγονός ότι γράφω. Γιατί, όσο λίγο κι όσο άσχημα και να γράφω, γίνομαι ευαίσθητος απ’ αυτούς τους μικρούς κραδασμούς(…)»[4].

Και συνάμα, εξομολογείται και όλους εκείνους τους εφιάλτες που τον τυραννούν στον ύπνο του.

Συνεχίζοντας το ταξίδι στον εσωτερικό κόσμο του Franz Kafka, συνειδητοποίησα πως όπως μας προϊδεάζει και το προλογικό σημείωμα, στο πέρασμα του χρόνου συμβαίνει το εξής: «(…) με την πορεία της αρρώστιας του συγγραφέα γίνονται κι αυτά ζοφερότερα, και τότε είναι που αγγίζουν την πιο μαύρη απελπισία»[5].

Φτάνοντας προς το τέλος του βιβλίου, -συγκεκριμένα στις σελίδες 777 με 779-,  συνάντησα  σε χρονολογική σειρά τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του συγγραφέα. Κάτι που βρήκα αρκετά ενδιαφέρον και χρήσιμο για κάθε μελετητή του βίου του.

Σας εύχομαι να το απολαύσετε!

[1] Σελίδα 22, «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση ΑΓΓΕΛΑΣ ΒΕΡΥΚΟΚΑΚΗ –Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 2018

[2] Σελίδα 22, «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση ΑΓΓΕΛΑΣ ΒΕΡΥΚΟΚΑΚΗ –Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 2018

[3] Σελίδα 39, «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση ΑΓΓΕΛΑΣ ΒΕΡΥΚΟΚΑΚΗ –Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 2018

[4] Σελίδα 92, «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση ΑΓΓΕΛΑΣ ΒΕΡΥΚΟΚΑΚΗ –Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 2018

[5] Σελίδα 11, «Franz Kafka, ΤΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ 1910-1923» σε μετάφραση ΑΓΓΕΛΑΣ ΒΕΡΥΚΟΚΑΚΗ –Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 2018