Το βιβλίο Κάτι παράξενο στο νου μου, του Ορχάν Παμούκ από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ μεταφέρει τον αναγνώστη του στην Πόλη του ’60 – ’70 και παρέα με τον Μεβλούτ, τον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος, την περπατάνε και την παρακολουθούν να εξελίσσεται μέχρι το 2012! Η πορεία της πόλης στο χρόνο και μαζί η μεταβολή της κοινωνίας αλλά και της νοοτροπίας των κατοίκων της αναδύεται ανάγλυφα μέσα από τις σελίδες της ιστορίας, φανερώνοντάς μας τις συνθήκες της ζωής, τα έθιμα αλλά τις συνήθειες των γειτόνων μας των Τούρκων. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στη μετάφραση της Στέλλας Βρετού, η οποία κατά τη γνώμη μας έχει κάνει εξαιρετική δουλειά κι έχει αποδώσει το κείμενο με τρόπο που δύσκολα κανείς καταλαβαίνει πως πρόκειται για μια ιστορία που το πρωτότυπό της δεν είναι γραμμένο στην ελληνική γλώσσα!
Οι λεπτομέρειες για τους χαρακτήρες, τους τόπους, την Πόλη με τα σοκάκια και τις συνοικίες της, είναι κάτι παραπάνω από πλούσιες. Ο συγγραφέας δίνει έτσι τη δυνατότητα στον αναγνώστη να περιπλανηθεί στο μυθιστόρημά του έχοντας σχεδόν κινηματογραφική αντίληψη της ιστορίας. Εναλλάσσοντας δε, το πρόσωπο της αφήγησης, δίνει μια σφαιρικότερη και αντικειμενικότερη ροή στα πράγματα και τις σκέψεις των ηρώων του, αποσαφηνίζοντας κάθε πτυχή των χαρακτήρων τους. Ένα εξίσου ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι πως έμμεσα, ενίοτε δε κι άμεσα, περιγράφεται η δομή της κοινωνίας αλλά και οι συνήθειες των κατοίκων της Πόλης, γεγονός που καθιστά την ιστορία ακόμα πιο ενδιαφέρουσα. Η έντονη αστικοποίηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους ανθρώπους και τις σχέσεις τους στον κοινωνικό ιστό, ξεπηδάει ανάγλυφα από τις σελίδες του μυθιστορήματος και την πένα του Ορχάν Παμούκ. Κοινωνία, θρησκεία, διαπροσωπικές σχέσεις, ήθη, έθιμα, πολιτική, παιδεία, οικονομία, σχεδόν όλες οι εκφάνσεις του πολιτισμού αναδίνονται και ξετυλίγονται μέσα στην ιστορία καθιστώντας τη, στο μέτρο του δυνατού πάντα, ένα χρήσιμο εργαλείο για να αρχίσει να κατανοεί κανείς το σκεπτικό των ανθρώπων της γείτονος χώρας.
Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος είναι ο Μεβλούτ, ένας νέος άνθρωπος που φεύγει από το χωριό του και πηγαίνει στην Κωνσταντινούπολη για γίνει γιαουρτσής και να πουλά χειροποίητο γιαούρτι και μποζά (ένα ποτό που παρασκευάζεται από δημητριακά και περιέχει μικρή ποσότητα αλκοόλ), αρχικώς μαζί με τον πατέρα του. Ταυτόχρονα γράφεται στο σχολείο έχοντας κατά νου να πάει στο πανεπιστήμιο. Ερωτεύεται ένα κορίτσι και γράφει ερωτικά γράμματα, όντας αποφασισμένος να την κάνει γυναίκα του μόλις τελειώσει τη στρατιωτική του θητεία. Ανάμεσα σε δημοκρατικά και πραξικοπηματικά καθεστώτα, ανάμεσα σε οικογενειακές διαφορές, ανάμεσα στη μάχη που δίνει με τον εαυτό του για το τι πραγματικά θέλει να γίνει και στον πατέρα του που μοιάζει να έχει χάσει το νόημα της ζωής, ανάμεσα στο σχολείο και τη δουλειά, ανάμεσα στο παιδί και στον ενήλικα, προχωράει με σταθερά βήματα και οι αποφάσεις που παίρνει σημαδεύουν τη ζωή του, με φόντο ένα αυθαίρετο σπίτι πάνω σε ένα καταπατημένο οικόπεδο! Κλέβει το κορίτσι και το κάνει γυναίκα του, αν και στο σημείο αυτό η μοίρα του παίζει ένα παιχνίδι, για το οποίο δε θα μπούμε σε λεπτομέρειες για ευνόητους λόγους. Γίνεται κι ο ίδιος πατέρας και πασχίζει μέσα στις δυσκολίες να εκπληρώσει το όνειρο της ζωής του, να γίνει πλούσιος!
Ο Ορχάν Παμούκ στο βιβλίο «Κάτι παράξενο στο νου μου» έχει περιγράψει με απόλυτη σαφήνεια την Τουρκική κοινωνία και την εξέλιξή της τον τελευταίο μισό αιώνα, έχοντας συμπεριλάβει στην αφήγησή του γεγονότα που έλαβαν χώρα τόσο εντός της Τουρκίας όσο και παγκόσμιας εμβέλειας τα οποία επίδρασαν, λιγότερο ή περισσότερο, στο εσωτερικό της γείτονος χώρας. Έχει κοιτάξει σε όλες τις πλευρές της ζωής, από τη θρησκευτική μέχρι την πολιτική και την οικονομική, δε διστάζει να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα, να ρίξει φως σε σκοτεινά σημεία αλλά κυρίως να αναδείξει τον άνθρωπο, τις σκέψεις του και τις προσδοκίες του και σχεδόν να τον απομονώσει από την κοινωνία στα μάτια του αναγνώστη, δείχνοντάς του τελικά το αυτονόητο, το οποίο όμως το ξεχνάμε συνήθως, πως σε όλες τις χρονικές περιόδους της ιστορίας και σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη και μήκη τούτου του πλανήτη, η αγωνία για το αύριο, τα όνειρα και οι ελπίδες είναι –για τον απλό πολίτη- λίγο πολύ ίδιες! Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς το βιβλίο αυτό ένα εξαίσιο ψυχογράφημα όχι μόνο του ήρωα της ιστορίας αλλά και ολόκληρης της τουρκικής κοινωνίας που ζει στην Κωνσταντινούπολη ενώ ταυτόχρονα αποτελεί μια πολύ δυνατή καταγραφή των συνθηκών που οδήγησαν την κοινωνία αυτή στο σήμερα και της έδωσαν τη χαρακτηριστική της ταυτότητα. Ο συγγραφέας έχει καταφέρει με μεγάλη επιδεξιότητα να μεταδώσει ένα μεγάλο κομμάτι της μαγείας της Πόλης, όπως αυτή διαμορφώνεται μέσα από τους ανθρώπους της, στον αναγνώστη που δεν τη γνωρίζει!
0 Σχόλια