–

γράφει η Ανθή Λεκάτη

–

Με αφορμή ένα ταξίδι στην Κένυα- και με τη λόξα του ταξιδευτή αναγνώστη που θέλει να γνωρίζει το κάτι τις παραπάνω για τη χώρα που επισκέπτεται- ξεκίνησα να διαβάζω το Πέταλα και αίμα του Θιόνγκο, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αφρικανούς λογοτέχνες και υποψήφιος για Νόμπελ λογοτεχνίας. Το βιβλίο, που εκδόθηκε το 1977, μιλά για τις συνέπειες της μακρόχρονης βρετανικής αποικιοκρατίας και κυρίως για τις μετέπειτα Κενυάτικες κυβερνήσεις που ανέλαβαν την ηγεσία της χώρας και οι οποίες απέτυχαν να υποστηρίξουν τις ελπίδες και τα όνειρα του λαού τους.

Οι ήρωες της ιστορίας- που διαδραματίζεται στην ανεξάρτητη πλέον Κένυα- είναι τέσσερα πρόσωπα, η Γουαντζά, ο Μουνίρα, ο Καρέγκα και ο Αμπντούλα, που επέλεξαν για τους δικούς του λόγους ο καθένας να ζήσουν σ’ ένα μικρό χωριό, το Ίλμορογκ. Το μέρος μαστίζεται από ξηρασία, ανεργία και φτώχεια κάνοντας τη ζωή αβίωτη. Οι τέσσερεις πρωταγωνιστές ξεσηκώνουν τους κατοίκους του χωριού και ξεκινούν οδικώς το ταξίδι προς το Ναϊρόμπι για να διεκδικήσουν βοήθεια από την πολιτεία. Με την δημοσιότητα που παίρνει η προσπάθειά τους, η πολυπόθητη βοήθεια έρχεται και το χωριό αρχίζει να αναπτύσσεται ταχύτατα. Με τι κόστος όμως; Ο Θιόνγκο διηγείται την ιστορία ενός χωριού που επαναστατεί, διεκδικεί και αλλάζει με το πρόσχημα της οικονομικής ανάπτυξης, καταποντίζοντας στο τέλος τα όνειρα των κατοίκων του για μια αξιοπρεπή διαβίωση. Ουσιαστικά όμως αυτό που περιγράφει είναι ο αγώνας της ίδιας της Κένυας για ανεξαρτητοποίηση και η κατάρρευση του αφρικανικού ονείρου ότι αυτή θα έφερνε την ευημερία και την ισότητα σε όλους τους πολίτες της χώρας. Πολιτική διαφθορά, οικονομικά συμφέροντα, εύνοια προς τις ξένες πολιτικές ελίτ, παραγκωνισμός του φτωχού πολίτη. Ο Θιόνγκο σκιαγραφεί έναν τόπο τραυματισμένο τόσο από την βρετανική κυριαρχία και τις μετέπειτα εμφύλιες διαμάχες, όσο και από την ίδια τη φύση που στέκεται συχνά ανυπέρβλητο εμπόδιο στην ευημερία του αφρικανικού λαού, που δεν σταματά να μάχεται καθημερινά ούτε λεπτό για τα απολύτως απαραίτητα.

Ο Θιόνγκο έγραψε το βιβλίο ως διαμαρτυρία απέναντι στην κυβέρνηση του Jomo Kenyatta που ανέλαβε τα ηνία της ανεξάρτητης Κένυας από το 1963 έως το 1978. Μετά από λίγο διάστημα φυλακίστηκε και όσο ήταν στη φυλακή έγραψε πάνω σε χαρτί τουαλέτας το επόμενο βιβλίο του, Ο διάβολος στον σταυρό, που εκδόθηκε στην Ελλάδα φέτος. Το 1978 ο Kenyatta πεθαίνει και η νέα κυβέρνηση αποφυλακίζει τους πολιτικούς κρατούμενους. Ο συγγραφέας αυτοεξορίζεται στο Λονδίνο και μετά στην Αμερική όπου γίνεται καθηγητής λογοτεχνίας. Ως τα τέλη  της δεκαετίας του ‘60 το όνομά του ήταν James Ngugi και έγραφε στα αγγλικά. Τότε, αποφασίζει να οικειοποιηθεί την αφρικανική του ταυτότητα και όχι αυτή που του δόθηκε από τους βρετανούς αποίκους. Μας παρουσιάζεται ως  Νγκούγκι γουα Θιόνγκο, αποποιείται τον χριστιανισμό και αρχίζει να γράφει στην μητρική του γλώσσα τα Gikuyu. Το Πέταλα από αίμα είναι το πρώτο βιβλίο με το αφρικανικό του όνομα και το τελευταίο που έγραψε στα αγγλικά.