Στο άσπρο χωριουδάκι, μικρό σαν κουφέτο, η καμπάνα χτυπά. Η γιαγιά μου αφήνει την κατσαρόλα και κάνει το σταυρό της. «Κάνε κι εσύ» μου διατάζει το βλέμμα της. Αφήνω το παιχνίδι μου και κάνω κι εγώ έναν βιαστικό. Η μυρωδιά από το κρέας μού έχει σπάσει τη μύτη. Θέλω να τη ρωτήσω αν θα τηγανίσει και πατάτες αλλά είναι τόσο απορροφημένη από τον ήχο της καμπάνας που νιώθω ότι θα γίνω το λιγότερο ενοχλητική. Η μάνα μου πηγαινοέρχεται σιδερώνοντας παντελόνια και φουστάνια και το μωρό μας κυλιέται στο πάτωμα πάνω αλατίζοντας το σώμα του με τη χτεσινή αλμύρα της βραδινής βουτιάς μας στη θάλασσα. «Θα με πιάσειιιιιιιιιιιιιιις» φώναζα στον πατέρα μου σαν βούταγα από το βράχο. Εκείνος άπλωνε τα χέρια του δήθεν για να με πιάσει και σαν έφτανα στο νερό έκανε στην άκρη και με άφηνε να μπαίνω μέσα στο βυθό. Άνοιγα τα μάτια και κρατούσα όσο πιο πολύ μπορούσα την ανάσα μου για να δω όσα πιο πολλά μπορώ εκεί μέσα. Να νιώσω ότι είμαι δικιά τους.
Της Παναγιάς και φοράμε όλοι τα καλά μας. Ακόμα και το μωρό έχει τυλιχτεί με μια κορδέλα στα ανύπαρκτα μαλλιά του. Φοράμε όλοι μας το σταυρό στο λαιμό μας. Αλίμονο κι αν δεν το φοράγαμε, θα την είχαμε ακούσει για τα καλά από τη γιαγιά μας. Λίγο πριν φύγουμε από την Αθήνα, η μάνα το έλεγε και το ξαναέλεγε. «Τους σταυρούς μην ξεχάσουμε για την Παναγιά!». Για την Παναγιά. Ναι. Φτάναμε καμαρωτοί καμαρωτοί στο εκκλησάκι του χωριού, τη Μητρόπολη, «η τετράς» όπως έλεγε η γιαγιά και μας καμάρωνε με εκείνο το βιαστικό δάκρυ που σκούπιζε αμέσως και μετά μας σταύρωνε και μας έφτυνε για το μάτι.
Στην εκκλησιά έμπαινα για λίγο. Να ανάψω κερί και για να φιλήσω τις εικόνες. Ύστερα έβγαινα έξω που με περίμενε ο Μανώλης με τη Λένα από πίσω για να πετάμε πέτρες στα άδεια στενά από κάτω κάνοντας διαγωνισμούς για το ποιος θα τις φτάσει πιο μακριά. Καιγόμασταν από τον Αυγουστιάτικο ήλιο δίχως καπέλα και αντηλιακά αλλά εκείνη τη μέρα καμιά μάνα δε μας κυνήγαγε να μας τα βάλει σώνει και καλά. Ύστερα μόλις τέλειωνε η λειτουργία, βουτάγαμε στα σακιά με τον άρτο και παίρναμε ο καθένας από ένα τεράστιο κομμάτι. Γέλαγε ο μπαρμπα Στρατής που τα μοίραζε. «Μωρέ ήθελα να ‘ξερα πού θα το χωρέσετε τόσο ψωμί!». Τους παίρναμε γελώντας και τρέχαμε για το απέναντι καφενείο. Γκαζόζα και παγωτό μαζί με τον άρτο από το χαρτζιλίκι μας. Της Παναγιάς όλα επιτρέπονταν.
Ύστερα φεύγαμε όλοι μαζί για πάνω, για τα σπίτια μας. Κάθε σπίτι μοσχομύριζε. Και όποιο δε μοσχομύριζε ήταν γιατί θα πήγαινε επίσκεψη στο άλλο. Ναι… εκεί στο χωριό τα σπίτια έμπαιναν το ένα στο άλλο. Έτσι το ένιωθα. Βάζανε πόδια και καλημέριζαν ή καλησπέριζαν στο κατώφλι του διπλανού ή του παραδιπλανού για βεγγέρα και καρπούζι ή για φαγητό και κρασί. Για ό,τι.
Μπαίναμε ξαδέρφια και ξαδέρφια και ενώναμε τα τραπέζια με τη γιαγιά να φωνάζει «Φέρε το ένα φέρε το άλλο» και τη μαμά μου να μουρμουρά χαμηλόφωνα. Ο πατέρας μου την κοίταζε χαμογελώντας και έπινε τον ελληνικό του φτιαγμένο από τα χεράκια του αδερφού του κι ύστερα καθόντουσαν οι δυο τους και λέγανε ιστορίες και ιστορίες. Δε με ένοιαζε και πολύ τι λέγανε. Μου έφτανε που τους άκουγα. Σαν μουσική που συνόδευε τη δική μου φαντασία. Καθόμασταν όλα τα πιτσιρίκια και παίζαμε με τα κουνέλια της γιαγιάς. Κι ύστερα με μια ντομάτα στο χέρι από τον κήπο της, πασαλειβόμασταν και γελάγαμε δυνατά. Και λίγο πιο μετά ένα τεράστιο πιάτο με φρεσκοτηγανισμένες πατάτες ερχόταν στο δικό μας τραπέζι και αρχίζαμε τα χορευτικά στο στόμα μας μέχρι να κρυώσουν.
Της Παναγιάς και τα ποτήρια πότε λευκά και πότε κόκκινα ηχούσαν ευχές και γέλια. Και να ‘σου τα αστεία και οι ιστορίες και να σου τα τραγούδια τα μεθυσμένα. Κι ύστερα ερχόταν η ώρα του γλυκού. Και όχι μόνο ενός γλυκού. Γιατί όλοι είχανε φέρει από κάτι. Και γέμιζαν τρία τραπέζια γλυκά και τα σάλια μας τρέχανε μέχρι κάτω. Ποτάμι χαράς. Μας έβλεπε η γιαγιά κι ο παππούς και γελάγανε. «Ελάτε…τι τα κοιτάτε;» φώναζε η γιαγιά με ένα μαχαίρι έτοιμο να σφάξει το κάθε γλυκό και να μας κεράσει.
Κι ύστερα, μετά από γλυκά και καφέδες χορτασμένοι από τη μέρα, παίρναμε τα αυτοκίνητα και πηγαίναμε τρία χιλιόμετρα κάτω στη θάλασσα. Καθόμασταν όλοι σε ψάθες και ξαπλώστρες χωρίς να έχουμε καν το κουράγιο να βουτήξουμε από τόσο φαγητό. Εμείς μόνο η πιτσιρικαρία παίζαμε με τα κύματα. Πάντα μα πάντα κάθε Παναγιά, η θάλασσα άχνιζε και σήκωνε κύμα τα απογεύματα. Θαρρείς πως ήθελε κι η Παναγιά να παίξει μαζί μας. Θαρρείς πως το περίμενε να μπούμε με τα ρούχα μας μέσα. Θαρρείς πως λαχταρούσε τις φωνές μας.
Της Παναγιάς και σήμερα και εγώ που δεν είμαι εκεί σε τούτο το νησί να γιορτάζω μα και που σε γεμίζω με εικόνες που δεν έχω ποτέ μου γευτεί, θαρρώ πως κάποιο χέρι θεϊκό με έβαλε σήμερα να σου ζωγραφίσω μια εποχή σα να ήταν δική μου ανάμνηση για να σου ευχηθώ. Να έχεις το παιχνιδιάρικο χέρι της Παναγιάς, την ευχή στο ποτήρι, να τρέχουν τα σάλια σου για μια γλυκιά προσμονή και να γεμίζεις χάχανα το προαύλιο της εκκλησιάς της ψυχής σου, να ομορφαίνει ο κόσμος…
Χρόνια Πολλά…
Εξαιρετικό…τρυφερό ..γεμάτο Ελλάδα.Μια γιαγιά δεσμός για την συνεύρεση της ευρύτερης οικογένειας.χρόνια πολλά..
Σας ευχαριστώ θερμά. Εύχομαι πάντα να σας ενώνουν και να σας συγκινούν παρόμοιες οικογενειακές στιγμές…. Χρόνια πολλά!
Όμορφες εικόνες, λες και το κύμα της θάλασσας τις ξέβρασε μια τέτοια μέρα, για να παίξεις μαζί τους, όπως τότε. Νοσταλγικά όμορφο το κείμενό σου Μάχη… Χρόνια πολλά!
Χρόνια πολλά Χριστίνα μου! Το κύμα ξέβρασε μια τέτοια μέρα για να παίξει η σκέψη και η πένα μαζί του. Σε ευχαριστώ.
Με τη γνωστή σου φαντασία ζωντάνεψες σκηνές που θα ‘θελες να είχες ζήσει . Και αν πάλι δεν είναι της φαντασίας σου αλλά βιωματικές φαίνεται ότι εσείς τα παιδιά είχατε κάποιον Άγιο ή την ίδια την Παναγιά να σας αποτρέψει από το να βουτήξετε στη θάλασσα με τόσο γλυκό όργιο στα στομαχάκια σας, γι΄αυτό δεν μίλησες για δράματα.
Πολύ ωραίο Μάχη . Χρόνια πολλά.
Λένα μου Χρόνια σου πολλά. Μια εικόνα δεμένη με τρεις γενιές σε μια εποχή. Κάπως έτσι παντρεύτηκε η φαντασία με τα βιώματα. Κάθισα στο ίδιο τραπέζι ανθρώπους που δεν πρόλαβαν να τσουγκρίσουν μαζί τα ποτήρια…όμως κάπως έτσι η κάθε γενιά από εμάς τα τσούγκρισε και τα τσουγκρίζει τιμώντας το αίμα μας.
… Φοράμε όλοι μας το σταυρό στο λαιμό μας.
Αλίμονο κι αν δεν το φοράγαμε, θα την είχαμε ακούσει για τα καλά από τη γιαγιά μας .
Αγαπητή Κα Τζουγανάκη,
μόλις διάβασα το κείμενό σας και δε θα ήθελα να σας κρύψω
πως μέσα σ΄ αυτό αντίκρυσα την ίδια την Ελλάδα, τα ήθη και
τα έθιμά της, τις μυρωδιές τής ελληνικής ψυχής,
την ψυχική ευφορία και γαλήνη που δημιουργεί
η τιμή στην Παναγιά μας, τη δύναμη και την ευχή τής οποίας τόσο πολύ
χρειάζεται η πατρίδα μας.
Κάποτε φοράγαμε όλοι το σταυρό αλλά και κάναμε
το σταυρό χωρίς να ντρεπόμαστε … κάτι που δυστυχώς
δεν ισχύει για όλους εκείνους που ντρέπονται για ό, τι
εσείς τιμάτε με το υπέροχο διήγημά σας.
Συγχαρητήρια λοιπόν !
Χρόνια Πολλά!
Σας ευχαριστώ για τα όμορφα λόγια. Να προσθέσω μόνο ότι δεν είναι μόνο εκείνοι που τον φοράνε και ντρέπονται είναι και εκείνοι δυστυχώς που τον φοράνε…γυαλιστερό γυαλιστερό…μα οι πράξεις και τα λόγια τους… θα έπρεπε να τους κάνουν να ντρέπονται… Ζούμε σε δύσκολους καιρούς και παράλογους.
Η χώρα μας έχει δεσμούς. Έχει αξίες. Έχει έθιμα και έχει και μυρωδιές. Αρκεί ο καθένας από εμάς να παλεύει για τη διατήρησή τους….
Σας εύχομαι μέρες αγάπης και υγείας.
Χρόνια πολλά! Μαγικός επίλογος που κάνει όλο το κείμενο ευχή, με τα πιο αγνά υλικά αγάπης,
πτερόεντα κι ανάλαφρα, ν’ αποκαλύπτουν την αλήθεια της ευτυχίας,πως υπήρξε όταν υπάρχει σαν κάτοικος της μνήμης.
Σας ευχαριστώ θερμά για το σημερινό αγκάλιασμα. Και ναι υπάρχει σαν κάτοικος της μνήμης…και με συγκινεί ιδιαίτερα όταν γίνεται τόσο όμορφα ορατό και στους άλλους από λίγες αράδες μου… Χρόνια πολλά!
Χρόνια πολλά Μάχη μου!!!!! Μέρα που είναι… μας γέμισες με τρυφερές εικόνες και χρώματα της αγαπημένης πατρίδας μας!!!!!!! Που η μεγαλύτερη της ευλογία είναι η οικογένεια!!!!!!! Έτσι ήταν όταν ήμουν παιδί έτσι είναι και τώρα που είμαι η γιαγιά του σπιτιού!!!!!! Με συγκίνησες…Να είμαστε καλά και να μοιραζόμαστε στιγμές… αυτή είναι η ευλογία!!!!!!
Σοφία μου…μαμά και γιαγιά και από όλα. Είμαι σίγουρη οτι τέτοιους όμορφους δεσμούς έχεις σχηματίσει στην όμορφη οικογένειά σου που πολύ θα ήθελα μερικές φορές να τρυπώσω εκεί μέσα..από το πουθενά! Χρόνια πολλά σε όλους σας. Την αγάπη μου….
Πόσο όμορφα μας κερνας με τη γραφή σου!!! Χρόνια πολλά .
Φιλενάδα Χρόνια Πολλά! Ας μας βρίσκουν οι στιγμές εκεί που αγαπάμε ή ας βρίσκουμε εμείς τις στιγμές εκεί που αγαπάμε. Εύχομαι μέρες αγάπης, χαράς και… χαλάρωσης. Φιλιά πολλά
Θέλω να αφήσω εδώ τη μικρή μου αφιέρωση. Κοιτά στον ουρανό τον παππού και τη γιαγιά που δεν πρόλαβα να γνωρίσω αλλά είμαι χορτασμένη από τις ιστορίες τους, τον θείο άγγελό μου που αγάπησε η ψυχή μου ολόκληρη, την πεντάγλυκια γυναίκα του που πήρα και φέτος το πολύτιμο φιλί και γέλιο της ….που μαζί με τη δική μου οικογένεια και το υπόλοιπο όμορφο κρητικό μου σόι…. έχτισαν εικόνες σαν αυτές ακόμα και αν πάντα έλειπε κάποιος από τούτο το τραπέζι….είτε γιατί ήταν πολύ νωρίς είτε γιατί ήταν πολύ αργά για να βρεθεί….
Χρόνια πολλά…με ΑΓΑΠΗ
Αχ τούτη η ανάμνηση με τη δικιά μου μοιάζει…
κι εδα απού τη διάβασα με πιάνει το μαράζι,,,,!
Θα θελα να εγύριζαν τα νιάτα δυο ζάλα…
και να βρισκόμουνα ξανά στην πατρική τη σάλα…
Να φτιάχνει πίτες η γιαγιά…και ο παππούς ζαμπέλα*
να μοσχοβόλα η γειτονιά της Παναγιάς τη μέρα…
Δεν ήταν Κρητική γωνιά….μα τούτο τι πειράζει?
Εμοσχοβόλα γιασεμί και διόσμος στο περβάζι…
Μπράβο Μάχη μου!!!!
Κυρία Χρυσούλα τι όμορφα και ποιητικά μας περιγράψατε τις όμορφες αναμνήσεις σας…Και τι σημασία έχει που δεν ήταν κρητική η γωνιά. Σημασία είχε που πλημμύριζε από αγάπη…εμοσχοβόλα γιασεμί…και δυόσμο στο περβάζι…
Χρόνια πολλά! Την αγάπη μου
Γιατί μας ανατριχιάζουν πάντα αυτές οι ελληνικές εικόνες, φτιαγμένες με θάλασσα και φως και οικογενειακή θαλπωρή; Ακόμα ψάχνω να καταλάβω… Πολύ όμορφο και…οικείο!:-)
Γεια σου Ειρήνη (μαχαίρι τον έκοψα τον πληθυντικό μην αλλάζεις χρώματα!) Όποτε διαβάζω και εγώ τέτοιες ιστορίες έχω αυτήν την ανατριχίλια που αναφέρεις και εσύ. Είναι οι αναμνήσεις μας και ξεσηκώνουν χορό. Μυρίζουν Ελλάδα που τελευταίως αν και πατάμε σε τούτα τα χώματα ψάχνουμε με φακό να βρούμε ελληνικές μυρωδιές. Ακόμα και η ελληνική οικογένεια έχει αλλάξει κατά πολύ τους ρυθμούς, τις επιλογές και τις αξίες της.Το ίδιο που παθαίνω όταν παίζει η τηλεόραση παλιά ελληνική ασπρόμαυρη ταινία. Μια χαρά, μια νοσταλγία και ένα μούδιασμα μαζί..και την ανάγκη να βουτηχτώ στο έργο και να χαθώ σε εκείνες τις εποχές…
Σε ευχαριστώ
Μπουκέτο ολάκερο με χρώματα κι αρωματικά από το νοσταλγικό παρελθόν, εύγε Μάχη μου!
Ευχαριστώ πολύ! Καλό Σαββατοκύριακο
Διαβάζοντας την ιστορία είχα την αίσθηση ότι συμμετείχα και εγώ μαζί με αυτούς τους ανθρώπους στις προετοιμασίες για τη γιορτή της Παναγίας και γιορτάσαμε όλοι μαζί. Πιο αληθινό, δε γίνεται. Πανέμορφο και ζωντανό!!!!
Σε ευχαριστώ Βάσω μου. Λίγο πολύ όλοι έχουμε τέτοιες όμορφες και παρόμοιες αναμνήσεις… Καλή εβδομάδα!