Κε-νό. Λέξη που συλλαβίζουμε συχνά σε διάφορους τομείς. Κενό μουσικό ή αλλιώς παύση. Κενό ανάμεσα σε σχολικά μαθήματα. Κενό στομάχι. Κενό μνήμης. Κενό διάστημα. Κενό μαθηματικό. Κενό αέρος. Κενό δημιουργικό. Κι εδώ σε αυτό το σημείο παίρνουμε μια βαθιά ανάσα και προχωράμε.

Κενό δημιουργικό λοιπόν. Είναι εκείνη η περίοδος του δημιουργού, πολλοί την λένε μαύρη, άλλοι πάγωμα, άλλοι -πιο ευγενικοί με τον εαυτό τους- παύση, που ο καλλιτέχνης δεν μπορεί να συνεχίσει το έργο του ή να δημιουργήσει ένα νέο… Είναι η στιγμή που ο καμβάς του ζωγράφου μένει άσπρος, η κόλλα του συγγραφέα άγραφη, το πεντάγραμμο του συνθέτη με σκέτες γραμμές. Η στιγμή που δεν υπάρχει «έμπνευση», που η οποιαδήποτε «μούσα» του τον εγκαταλείπει…

Στην ζωή μας, μάθαμε να απαγορεύουμε τα αρνητικά συναισθήματα. Μην κλαις. Μην φοβάσαι. Μην θυμώνεις. Φράσεις που ακούσαμε όλοι μας από παιδιά και που μας στοίχειωσαν στην ενήλική μας ζωή. Κάπως έτσι και η παραπάνω διακοπή αντιμετωπίζεται αρνητικά με μια ψυχαναγκαστική τάση του καλλιτέχνη –άκρως ψυχοφθόρα- να διώξει τούτη την «κακή περίοδο» από πάνω του και να επανέλθει στην δημιουργική του φάση.  Σε αυτήν την αγχωτική διαδικασία μπαίνουν και αρκετοί που έχουνε ορίσει καταπιεστικά χρονικά σημεία στην ολοκλήρωση των έργων τους. Είναι πολλές φορές καλλιτέχνες που έχουνε ήδη δώσει τα χέρια με εκείνους που θα τους προωθήσουν (εκδότες, εκθέτες κτλ) και είναι αναγκασμένοι να παραδώσουν το έργο τους σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Είναι επίσης και εκείνοι που έχουνε συνδέσει την δημιουργικότητά τους με την αναγνώριση από το καλλιτεχνικό κοινό και την αναγνώριση του κοινού με την ποσότητα των έργων που καταθέτουν. Όλα τα παραπάνω, φέρνουν τον δημιουργό σε μια επίμονη προσπάθεια να βρει έναν τρόπο να επαναφέρει το «ταλέντο» του τερματίζοντας τούτη την «νεκρή περίοδο» της καλλιτεχνικής του πορείας.

Πώς θα μας φαινόταν όμως η θεωρία πως τούτο το «κενό», η «παύση», το «διάλειμμα» αποτελούν θεμελιώδη κομμάτια δημιουργικότητας;  Πόσο παράξενο ακούγεται –αλήθεια- πως η «αεργία» είναι πράξη έργου; Πως ετούτες οι κενές ώρες είναι ώρες που ο οργανισμός φορτίζεται για να συνεχίσει; Πως το δημιουργικό κενό είναι ο χρόνος που χρειαζόμαστε για να εξελιχθούμε;

«Κάθε πράξη δημιουργίας είναι πρώτα μια πράξη καταστροφής»
Πάμπλο Πικάσο, Ισπανός ζωγράφος

Η δημιουργικότητα είναι σημάδι εκείνων των ανθρώπων που έμαθαν να εκφράζονται συναισθηματικά με μια μορφή Τέχνης. Κάθε μας συναίσθημα κρέμεται πάνω στο έργο μας και ο καθένας επιλέγει τον τρόπο και το μέγεθος τούτης της έκθεσης. Αν λοιπόν αυτή η περιγραφή είναι ικανοποιητική, τότε η διακοπή δημιουργίας, μήπως θα σήμαινε πως υπάρχει ένα συναισθηματικό μπλοκάρισμα; Κι αν υπάρχει δε θα έπρεπε να του δώσουμε χρόνο να ξεπεραστεί; Πώς μπορεί κανείς να βιάζει τον ίδιο του τον εαυτό να μην αισθάνεται μπλοκαρισμένος; Είναι σαν να έχεις έναν κουρασμένο δρομέα που σταματά για να ξελαχανιάσει και εσύ να του λες πως πρέπει να συνεχίσει άμεσα. Το σίγουρο είναι πως μπορεί κάτι τέτοιο να τον «γονατίσει». Αν δεν αφιερώσει ένα μικρό διάστημα ώστε να ρυθμίσει τις αναπνοές του και να ξεκουράσει το σώμα του, το πιο πιθανό σενάριο είναι πως στην συνέχεια της διαδρομής θα καταρρεύσει. Κι αν κάποιος πιστεύει πως η διακοπή θα προκαλέσει καθυστέρηση και αργοπορία, αγνοεί πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα μα και οποιαδήποτε μηχανή που φορτίζεται. Μια σωματική φόρτιση θα δώσει φτερά αλλά και κουράγιο στον αθλητή και έτσι στη συνέχεια της διαδρομής θα επιταχύνει και θα φτάσει στο επιθυμητό τέρμα.

Κάπως έτσι λοιπόν, η διάρκεια της συναισθηματικής μας φόρτισης μάς δίνει τα φτερά της έμπνευσης. Στην διάρκεια αυτή μπορούμε να ξεκουράσουμε το νου μας. Να δούμε νέες εικόνες, να τον ταξιδέψουμε σε καινούρια μέρη. Να ασχοληθούμε με άλλες δραστηριότητες. Να δούμε τους ανθρώπους γύρω μας. Να μιλήσουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό και να αφουγκραστούμε τις ανάγκες του. Η διαδικασία αυτή είναι άκρως δημιουργική. Όχι όπως θα περιμέναμε εμείς να είναι δημιουργική, δηλαδή με την έννοια της δημιουργίας ενός νέου έργου, αλλά με την σημαντική αυτή διαδρομή που κάνουμε για να δημιουργήσουμε φράγμα προστασίας του εαυτού μας. Η επαφή με τις ανάγκες μας γεννά επιθυμίες. Όποιος αγαπά τον εαυτό του και τον φροντίζει, ακούει τα θέλω του, οραματίζεται νέες διαδρομές, γεννά όνειρα. Τούτη η μήτρα ονείρων, νέων ιδεών είναι το απαραίτητο στάδιο για μια επιτυχημένη καλλιτεχνική και όχι μόνο πορεία. Μια τέτοια διαδικασία λοιπόν είναι άκρως θεραπευτική αλλά και εκπαιδευτική και αναγκαία.

«Η δημιουργική δραστηριότητα μπορεί να περιγραφεί σαν ένα είδος εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπου ο δάσκαλος και ο μαθητής συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο».
Άρθουρ Κέστλερ, Ουγγροβρετανός συγγραφέας

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα σωπάσει ο εαυτός μας, ας σεβαστούμε τούτην την ανάγκη κι ας την αγκαλιάσουμε. Η σιωπή είναι χρυσός λέει ο θυμόσοφος λαός. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου πως η σιωπή μπορεί να κάνει τον πιο μεγάλο θόρυβο…

«Η σιωπή, ανακάλυψα, είναι κάτι που μπορείς να το ακούσεις»
Χαρούκι Μουρακάμι, Γιαπωνέζος συγγραφέας