–

γράφει η Λεύκη Σαραντινού

–

Για την προϊστορία ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε σε σύγκριση με τις μεταγενέστερες ιστορικές περιόδους. Ακόμα μικρότερη είναι η βιβλιογραφία η οποία υπάρχει για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο και δη αυτή που μπορεί να διαβαστεί άνετα και από παιδιά. Έτσι, λοιπόν, η εικονογραφημένη αυτή ιστορία του Homo Sapiens για τα πολύ μακρινά εκείνα χρόνια κατά τα οποία αυτός πρωτοπερπάτησε στον πλανήτη και επικράτησε τελικά ανάμεσα στα άλλα είδη Homo και στα προϊστορικά ζώα, έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό στη βιβλιογραφία επί του συγκεκριμένου θέματος.

Για τους μεγαλύτερους από εμάς, η όλη προσπάθεια θα μας θυμίσει την εξάτομη σειρά εικονογραφημένης Ιστορίας “Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος”, με την οποία μεγαλώσαμε και είχαμε την πρώτη μας επαφή με την Ιστορία οι περισσότεροι από εμάς.

Έτσι λοιπόν και το έργο του διακεκριμένου Ισραηλινού ιστορικού, όπως και το “Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ο άνθρωπος”, δεν εξαντλείται μονάχα στον πρώτο αυτό τόμο, αλλά υπόσχεται και συνέχεια.

Η διαφορά μεταξύ τους έγκειται στην εικονογράφηση, η οποία θυμίζει σύγχρονο κόμικ, αλλά, κυρίως, στο γεγονός ότι η νέα ιστορία του Sapiens περιέχει τα αυστηρά τεκμηριωμένα πορίσματα των νεώτερων επιστημονικών μελετών και ανακαλύψεων σχετικά με την καταγωγή και τα πρώτα βήματα του Homo Sapiens στον πλανήτη μας, επομένως μπορεί να μας κατατοπίσει ακόμη πιο έγκυρα.

Το άλλο μεγάλο ατού του βιβλίου είναι το αστείρευτο χιούμορ που διέπει όλες τις σελίδες του και οι έξυπνες ατάκες των ηρώων, με διαρκείς αναφορές και παραδείγματα από τη σύγχρονη εποχή και τον σημερινό κόσμο, τα οποία θα αναγνωρίσουν όλοι, κατανοώντας έτσι ευκολότερα τις θεωρίες που αναπτύσσονται στο εν λόγω βιβλίο.

Ο Harari καλύπτει στον τόμο αυτό όλη την περίοδο του Sapiens μέχρι και τη μεγάλη γνωσιακή επανάσταση, πριν από περίπου 70.000 χρόνια, ζητώντας τη “βοήθεια” των βιολόγων και των θεωριών τους για να αφηγηθεί την ιστορία τους.

Κατόπιν, όπως αναφέρει ο ίδιος, η εξέλιξη εξηγείται με ιστορικούς όρους και όχι με βιολογικές θεωρίες. Μας εξηγεί, λοιπόν, αναλυτικά γιατί ο Homo Sapiens κατάφερε να επικρατήσει τελικά απέναντι στα άλλα είδη Homo κι ιδίως απέναντι στους πιο μεγαλόσωμους από αυτόν Nεάντερνταλ. Στη συνέχεια επεξηγεί τις κατά τόπους διαφορές των διαφόρων πολιτισμών και ασχολείται με άλυτα ιστορικά προϊστορικά αινίγματα, όπως το αν οι τροφοσυλλέκτες ζούσαν κυρίως ειρηνικά ή αν έκαναν συχνά πολέμους, τον λόγο σχετικά με τον οποίον μεγάλωσε ο εγκέφαλος του Sapiens, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τις οποίες ενδεχομένως είχε κτλ. φτάνοντας μέχρι την μεγάλη αγροτική επανάσταση, πριν από 12.000 χρόνια δηλαδή, τότε που αποφάσισε να δημιουργήσει μόνιμους οικισμούς και να καλλιεργήσει τη γη.

Το τελευταίο επεισόδιο το οποίο αφηγείται το βιβλίο αφορά τον εποικισμό όλης της γης από τον Sapiens και τη συνακόλουθη τεράστια οικολογική καταστροφή που επέφερε αυτό, αφού τότε εξαφανίστηκαν πολλά από τα ζώα της Αυστραλίας, της Αμερικής και της Πολυνησίας. Με την αναγωγή της συμπεριφοράς αυτής του ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή- οπότε και έχει πλέον ακριβή επίγνωση της καταστροφής που προκαλεί στον πλανήτη, άρα και κανένα ελαφρυντικό γι’ αυτό, τελειώνει τον πρώτο τόμο της υπέροχης αυτής αφήγησης με ένα δυνατό οικολογικό μήνυμα και υπόσχεται συνέχεια.

Η ιστορία αυτή απευθύνεται σε αναγνώστες κάθε ηλικίας, ακόμη και σε εκείνη που φοιτούν στις μεσαίες τάξεις του δημοτικού. Δύσκολα δε δεν θα καταφέρει να συναρπάσει κάποιον και να μην διαβαστεί απνευστί.