…γράφει ο Θεόφιλος Γιαννόπουλος

Είστε έτοιμοι να ταξιδέψουμε στις μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας;

Εσείς για τι θα θέλατε να μάθετε; Για την Πάπισσα Ιωάννα ή την γενναία ηρωίδα της Κίνας, την Χουά Μουλάν; Για την φωνή των θεών στα αρχαία μαντεία ή τον πραγματικό Κώδικα Ντα Βίντσι;

Αυτά και δεκάδες ακόμη ιστορίες, σας περιμένουν στις  256 σελίδες του τόμου «Οι μεγαλύτερες απάτες της Ιστορίας» του Eric Chaline!

Αρχικά όμως, ας μάθουμε μερικά βιογραφικά στοιχεία για τον δημιουργό αυτό του έργου. Από την ιστοσελίδα των εκδόσεων Κλειδάριθμος, πληροφορούμαστε ότι ο Έρικ Τσαλίν είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ.

Εξετάζοντας τώρα ενδεικτικά μία από τις ιστορίες που συμπεριλαμβάνονται στον τόμο, θα επικεντρωθούμε στον ψευτομάγο, «Κόμη» Καλιόστρο. Πηγαίνοντας στη σελίδα 54, βλέπουμε πως δίπλα από τον τίτλο του κεφαλαίου,-και στις επόμενες ιστορίες τα συναντούμε άλλοτε αριστερά και άλλοτε δεξιά-, υπάρχουν κάποια λεπτομερειακά στοιχεία της υπόθεσης. Εν προκειμένου, αφορούν μια απάτη που επικεντρώνεται στο τομέα «Προδοσία της εμπιστοσύνης».

Στο μέσον της σελίδας και σε οριζόντια διάταξη, αναφέρεται επίσης ως κύριος υπεύθυνος, ο Τζουζέπε Μπάλσαμο. Ως κίνητρο των πράξεών του, αποτελεί το οικονομικό όφελος και η φήμη. Όσο για τη ζημιά που προκάλεσε; Αφορούσε την εξαπάτηση των εύπιστων.

Στο τέλος της σελίδας μάλιστα, υπάρχει απόσπασμα από ένα βιβλίο, το οποίο και αφορά την συγκεκριμένη περίπτωση. Ιδιαίτερα, προέρχεται από το Καλιόστρο και Σία (Cagliostro and Company), των Τζ. Μέιντμεντ και Φ.Φανκ-Μπρεντάνο,2008.

Παρόμοια είναι η διάταξη σε όλα τα κεφάλαια του τόμου, πληροφορώντας μας έτσι επιγραμματικά για το εκάστοτε θέμα.

Όσον αφορά τον «Κόμη» μας, μεταφερόμαστε στην εποχή του 18^ου αιώνα. Τότε, παράλληλα με τον Διαφωτισμό, υπήρξε και μια κάποια αναβίωση αρχαίου αποκρυφισμού και «ψευδοεπιστημονικού τσαρλατανισμού», όπως αναφέρεται στο βιβλίο.

Το άτομο που μας ενδιαφέρει, ο Τζουζέπε Μπάλσαμο, γεννήθηκε το 1743 στο Παλέρμο της Ιταλίας και πέθανε το 1795, πάμπτωχος. Επιμένοντας ωστόσο μέχρι τέλους πως είναι γνώστης απόκρυφων μυστικών, μα και του τρόπου για να χαρίζει αιώνια ζωή.

Όμως, τι συνέβη κατά την διάρκεια της ζωής του;

Όπως πληροφορούμαστε, η ευκατάστατη οικογένειά του, τον έστειλε όταν ήταν νεαρός, ως δόκιμο μοναχό σε μοναστήρι. Αυτός ωστόσο, δεν έδειχνε τόσο ζωηρό ενδιαφέρον για τους ιερούς κανόνες. Τουναντίον, απέκτησε εκεί στοιχειώδεις γνώσεις Αλχημείας και φαρμακολογίας. Παράλληλα, άρχισε να ασχολείται με τον αποκρυφισμό. Μα αυτή του την ενασχόληση την χρησιμοποίησε περισσότερο για να εξαπατά συνανθρώπους του, παρά για το προσωπικό του ενδιαφέρον.

Έτσι, όντας δεκαεπτάχρονος, φεύγει πριν τον συλλάβουν. Τα επόμενα χρόνια ταξιδεύει ως Κόμης Αλεσάντρο ντι Καλιόστρο. Λέγοντας πως είναι γιος πριγκιπικού οίκου από την Τραπεζούντα.

Μετά από την περιήγησή του στη Μάλτα, επιστρέφει το 1768 στην Ιταλία. Συγκεκριμένα, στη Ρώμη. Εκεί, εργάζεται ως γραμματέας ενός Ρωμαιοκαθολικού Καρδινάλιου. Συγχρόνως όμως πουλά και διάφορα επικερδή μαγικά φίλτρα, συνεργαζόμενος με τον υπόκοσμο της πόλης. Μαζί μ’ αυτά, βελτιώνει ακόμη περισσότερο τις ικανότητές του ως πλαστογράφος.

Έπειτα, παντρεύεται την δεκατετράχρονη Λορέντσα Φελιτσιάνη, και μαζί φεύγουν για μια περιοδεία στις αυλές Γαλλίας, Αγγλίας και Ρωσίας.  Εκεί, πουλά μαγικά και γιατρικά στους αριστοκράτες. Μα όπως είχε πει ο Αμερικανός πρόεδρος Abraham Lincoln, Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό.

Στην Αγγλία λοιπόν, μυήθηκε στο Τεκτονικό κίνημα, αποφασίζοντας έπειτα να ιδρύσει το δικό του τάγμα, με Αιγυπτιακές επιρροές.

Συνέχισε, απολαμβάνοντας την προστασία ευγενών και εστεμμένων. Όμως αναμίχθηκε στην «Υπόθεση του Διαμαντένιου Περιδέραιου». (Όπως αναφέρεται σχετικά στο https://el.wikipedia.org/wiki/Υπόθεση_του_περιδέραιου, (…) ήταν ένα περιστατικό εξαπάτησης που διαδραματίσθηκε από το 1784 έως το 1785 στην αυλή του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ’ της Γαλλίας, στο οποίο ενεπλάκη το όνομα της βασίλισσας Μαρίας Αντουανέτας. Η φήμη της, ήδη αμαυρωμένη από κακόβουλες διαδόσεις, καταστράφηκε από τον υπαινιγμό ότι είχε συμμετάσχει σε ένα έγκλημα για να αποκτήσει ένα πολύ ακριβό αδαμάντινο περιδέραιο, παρόλο που η ίδια η βασίλισσα ουσιαστικά ήταν αμέτοχη).

Έπειτα, ο Καλιόστρο επέστρεψε στην Ιταλία. Ωστόσο, ο Ελευθεροτεκτονισμός που υπηρετούσε, ήταν παράνομος για την Ρώμη. Αυτό είχε σαν συνέπεια το 1789 να καταδικαστεί σε θάνατο. Χαριστικά όμως, ο πάπας μετέτρεψε την ποινή του σε ισόβια. Έτσι, έμεινε εγκλεισμένος στο κάστρο Σαντάντζελο, στη Ρώμη. Απέτυχε ν’ αποδράσει από εκεί και τον συνέλαβαν, μεταφέροντάς τον στην κεντρική Ιταλία. Συγκεκριμένα, στο κάστρο του Σαν Λεό.

Εξετάζοντας λοιπόν τη ζωή του υποτιθέμενου Κόμη, άξιζε λέτε ο δρόμος που επέλεξε;

Στο βιβλίο «Οι μεγαλύτερες απάτες της Ιστορίας» του Eric Chaline θα συναντήσετε τόσο αυτή όσο και δεκάδες ακόμη ενδιαφέρουσες περιπτώσεις εξαπατήσεων. Όλες τους έχουν έκταση από δύο ως επτά σελίδες. Προσδοκώ πως θα σας συντροφεύσουν ευχάριστα τις στιγμές εκείνες που θα θελήσετε να χαλαρώσετε, να εμπλουτίσετε τις γνώσεις σας και να ψυχαγωγηθείτε μες από τις σελίδες του!

Σας εύχομαι καλή ανάγνωση!